Мод нь эрт дээр үеэс хүний өдөр тутмын хэрэглээ болон амьдрал ахуйд ашиглагдаж эхэлснээс хойш түүхийн олон үе шатыг дамжиж ирсэн. Аж үйлдвэржилт хөгжсөнөөр модон бүтээцийг төрөлжүүлж, стандартчилж, нэг маягийн бүтээц болгон үйлдвэрлэж эхэлсэн. Өнөө үед манай оронд ашиглагдаж байгаа модон барилгууд нь хүний ая тухтай амьдрах гол шаардлагуудын нэг болсон дуу чимээг хэрхэн тусгаарлаж чадаж байгаа  талаар судалж хэмжилт хийлээ.

  Агаар чичирхийлэх, хэлбэлзэх үед дуу авиа үүсч энэ нь хүний чихэнд сонсогдох хэмжээний авиа болдог ба энэ нь дууны долгионы үүсгүүр янз бүр байж болно. Машин, механизм, тээврийн хэрэгсэл, төмөр зам, агаарын тээврийн урсгал, тоног төхөөрөмж, халаалт агаар сэлгэлт, хөргөлтийн тоног төхөөрөмж, аянга цахилгаан, байгалийн бүхий л  дуу чимээ, үйлдвэрлэлийн процесс, ариун цэврийн байгууламж, ахуйн цахилгаан хэрэгсэл зэрэг өдөр тутам хэрэглэж буй бүхий л зүйлс дуу чимээний эх үүсгүүр болдог.    

  1980-аад оноос хойш Улаанбаатар хотод баригдсан, өөр өөр дүүргүүдэд байршилтай даацын модон ханатай амины сууц болон зоогийн газрын барилгуудыг сонгож, дуу чимээний хэмжилт хийлээ. Хэмжилтийг холбогдох норм дүрэм стандартын дагуу гүйцэтгэж, хэмжилтийн үр дүнгийн дундаж утгаар дуу шуугианы түвшний бодит байдлыг тодорхойлсон болно.


  Улаанбаатар хотын тээврийн урсгалын ойролцоо, тээврийн урсгалаас хол байрлалтай цэгүүдийг сонгож, намрын улиралд өдрийн цагаар голдуу гадна хананд цэг тус бүр дээр 5 минутын турш 15-20 удаагийн давтамжаар нийт 240-265 удаагийн хэмжилтийг хийлээ.
 
УБ хот, БЗД, Сансрын колонкийн замын хойно байрлалтай “ИХ НОЁД” зоогийн газрын барилгын хэмжилт








  Тухайн 5 цэгийн хэмжилтээр даацын модон ханатай барилга нь дуу чимээ тусгаарлалт хангалтгүй байгаа нь харагдаж байна. Мөн авто тээврийн төв болон туслах замын ойролцоо, галт тэрэгний зам дагуу, галт тэрэгний зогсоолын ойролцоо байгаа байршил нь дуу чимээгээр бохирдох үндэслэл нь их болж байна.




  Дуу шуугианы хэмжилтийн бодит үр дүнгээс харахад, Улаанбаатар хотын суурьшлын орчны дуу шуугианы хэм хэмжээ норм дүрэмд зааснаас давсан үзүүлэлттэй байгаа нь орчныг дуу шуугианаар ихээхэн бохирдуулж, иргэдийн тав тухтай амьдрах нөхцөлд сөргөөр нөлөөлж, улмаар эрүүл мэндэд нь хохирол учруулж байгаа юм.  Энэхүү сөрөг үр дагавраас хамгаалахын тулд дуу чимээний хортой үүсгэгч бүхий зам тээврийн хөдөлгөөн, урсгалаас барилга байгууламжийг ногоон байгууламж, хаалт халхавчаар тусгаарлах нь зүйтэй. Мөн дуу чимээнээс тусгаарлах шаардлагатай барилга байгууламжууд, зориулалтын өрөө танхимуудыг салхины урсгалын дор, эсвэл барилгын өөрийн хийц бүтээцүүдийг дуу чимээ тусгаарлах материалаар бүрэх, нүх элдэв цоорхойг бөглөж хаах, барилгыг дуу чимээнээс тусгаарлах зэрэг арга хэмжээг авч байх хэрэгтэй.
 
  Дэлхийн бусад улс орнуудын жишгээс харахад, ногоон байгууламж болон бүтээцүүдээр хаалт халхавч хийх аргаар дууг сарниулах, шингээх арга хэмжээг авдаг аж. Жишээлбэл: Автозамын дэргэд байрлах орон сууцны хороололд амьдардаг айл өрхүүд хэт их чимээнээс болж амгалан тайван байж чаддаггүй тухай гомдол жил ирэх тусам өсөн нэмэгдэж буйг харгалзан, тэдгээр зам дагуу босгох хаалтын тоог нэмэгдүүлэх шийдвэрийг БНСУ-ын Засгийн газраас гаргажээ.



ШУТИС БАС Барилгын инженерийн салбарын багш С.Мөнхтуяа