Хөнгөлөлттэй зээлийн 26 хувийг барилгын салбарт олгожээ
2012-2014 оны Засгийн газрын болоод Чингис бондын эх үүсвэрээр жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих зорилгоор олгосон зээлд Аж үйлдвэрийн яамнаас мониторинг хийснээ саяхан танилцуулсан. Мөн 2013 онд сурагчийн дүрэмт хувцасны үйлдвэрийг дэмжиж олгосон зээл, 2013-2014 оны “Сум хөгжүүлэх сан”-гийн зээлийн хэрэгжилтэд ч мониторинг хийжээ. Мониторингийг энэ оны 3-5 дугаар сард хийсэн бөгөөд Засгийн газрын хөнгөлөлттэй зээлийг хэрэгжүүлж буй 21 аймаг, 150-160 орчим сумдыг хамруулсан байна.
Мониторингийн үр дүн ямар гарсныг хэлэхийн өмнө чухам ямар аль салбарт хэчнээн хэмжээний зээл олгосныг дурдах нь зүйтэй. 2013-2014 онд Засгийн газрын бонд, Чингис бондын эх үүсвэрээс арьс шир, ноос ноолуур, оёдол, оёмол бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор 108 төсөлд 178.2 тэрбум төгрөг, Жижиг Дунд Үйлдвэрлэл /ЖДҮ /-ийг хөгжүүлэх сангаас 2012-2014 онд 1572 төсөлд 241.4 тэрбум төгрөг, нийт 1680 төсөлд 419.7 тэрбум төгрөгийн зээл олгожээ. 2012-2014 онд "Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сан"-гаас ажлын байр нэмэгдүүлэх, ЖДҮ-ийг дэмжих зорилгоор "Сум хөгжүүлэх сан"-гаар дамжуулан 13198 иргэн, аж ахуйн нэгжид 75.9 тэрбум төгрөг, ЕБС-ийн сурагчийн дүрэмт хувцасны үйлдвэрлэлд 23 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгосон байна.
Дээрх дөрвөн төрлийн эх үүсвэрээс нийт 14897 төсөлд 518.6 тэрбум төгрөгийн зээлийг сүүлийн гурван жилд олгожээ.
Эхний хоёр эх үүсвэр буюу Засгийн газрын бонд, Чингис бондын зээл, ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангаас 2012-2014 онд 419.7 тэрбум төгрөгийн зээл авсан нийт 1680 төслийн 88 хувь буюу 1479 төсөлд мониторинг хийсэн нь энэ аж.
Мониторингод нийт 1479 төсөл хамрагдсаны 95.9 хувь нь хэвийн хэрэгжилттэй гэж үзжээ. Төслийн үйл ажиллагаа хэвийн хэрэгжиж байгаа аж ахуйн нэгжийн үр дүнгээс харахад нийт зээлийн 83.5 хувийг эргэлтийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэх, тоног төхөөрөмж худалдан авахад зарцуулжээ. Үүнээс гадна үйлдвэрлэгчид зах зээлээ өргөтгөснөөр борлуулалтын орлого нь дунджаар 20-30 хувиар нэмэгдэхийн зэрэгцээ эдийн засгийн хүндрэлтэй жилүүдэд 5529 ажлын байр хадгалагдаж, 5871 ажлын байрыг шинээр бий болсон үзүүлэлттэй гарчээ.
Мониторингийн үр дүн ямар гарсныг хэлэхийн өмнө чухам ямар аль салбарт хэчнээн хэмжээний зээл олгосныг дурдах нь зүйтэй. 2013-2014 онд Засгийн газрын бонд, Чингис бондын эх үүсвэрээс арьс шир, ноос ноолуур, оёдол, оёмол бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор 108 төсөлд 178.2 тэрбум төгрөг, Жижиг Дунд Үйлдвэрлэл /ЖДҮ /-ийг хөгжүүлэх сангаас 2012-2014 онд 1572 төсөлд 241.4 тэрбум төгрөг, нийт 1680 төсөлд 419.7 тэрбум төгрөгийн зээл олгожээ. 2012-2014 онд "Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сан"-гаас ажлын байр нэмэгдүүлэх, ЖДҮ-ийг дэмжих зорилгоор "Сум хөгжүүлэх сан"-гаар дамжуулан 13198 иргэн, аж ахуйн нэгжид 75.9 тэрбум төгрөг, ЕБС-ийн сурагчийн дүрэмт хувцасны үйлдвэрлэлд 23 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгосон байна.
Дээрх дөрвөн төрлийн эх үүсвэрээс нийт 14897 төсөлд 518.6 тэрбум төгрөгийн зээлийг сүүлийн гурван жилд олгожээ.
Эхний хоёр эх үүсвэр буюу Засгийн газрын бонд, Чингис бондын зээл, ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангаас 2012-2014 онд 419.7 тэрбум төгрөгийн зээл авсан нийт 1680 төслийн 88 хувь буюу 1479 төсөлд мониторинг хийсэн нь энэ аж.
Мониторингод нийт 1479 төсөл хамрагдсаны 95.9 хувь нь хэвийн хэрэгжилттэй гэж үзжээ. Төслийн үйл ажиллагаа хэвийн хэрэгжиж байгаа аж ахуйн нэгжийн үр дүнгээс харахад нийт зээлийн 83.5 хувийг эргэлтийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэх, тоног төхөөрөмж худалдан авахад зарцуулжээ. Үүнээс гадна үйлдвэрлэгчид зах зээлээ өргөтгөснөөр борлуулалтын орлого нь дунджаар 20-30 хувиар нэмэгдэхийн зэрэгцээ эдийн засгийн хүндрэлтэй жилүүдэд 5529 ажлын байр хадгалагдаж, 5871 ажлын байрыг шинээр бий болсон үзүүлэлттэй гарчээ.
ЖДҮ-ийг хөгжүүлэхэд зарцуулсан 196.761.1 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийн 26 хувийг барилгын салбар, 22.5 хувийг хүнсний салбар, 21 хувийг хөнгөн үйлдвэрийн салбар, 17 хувийг хөдөө аж ахуйн чиглэлийн, 10 хувийг үйлчилгээний салбар, 3.5 хувийг бусад чиглэлийн төслүүдийг санхүүжүүлжээ. Эндээс харахад жижиг дунд үйлдвэрлэлийн зээлийн эзлэх хувиар барилгын салбар хамгийн их зээл авсан байна.
Сөрөг талууд ч бас ажиглагджээ. Тухайлбал: Хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдсан хэрнээ үйл ажиллагааныхаа чиглэлийг өөрчилсөн, зориулалтын дагуу ашиглаагүй, үйл ажиллагаагаа зогсоосон, зээлийн эргэн төлөлт хангалтгүй болон огт хийгдээгүй зэрэг зөрчлүүд байжээ. Өөрөр хэлбэл 23.3 тэрбум төгрөгийн хөнгөлттэй зээл авсан 61 төслийн хэрэгжилт хангалтгүй буюу хэвийн бус хэрэгжилттэй байгаа аж.
-Зээлийн эргэн төлөлт хийгээгүй ААН-үүдийн асуудлыг хууль хяналтын байгууллагаар шийдвэрлүүлэх юм байна.
-Зээлийн эргэн төлөлт хийгээгүй ААН-үүдийн асуудлыг хууль хяналтын байгууллагаар шийдвэрлүүлэх юм байна.