Барилгынхан харьяа яам болоод төр, засагт “сонордуулга” хүргэлээ

Өлзийням Өлзийням
2019-11-05 Алдаа мэдээлэх
2420
Барилгынхан харьяа яам болоод төр, засагт “сонордуулга” хүргэлээ
 
   УИХ-аас Зам,тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайдын 2012 онд баталсан 18 болон 181 дүгээр тушаалыг хүчингүй болгох тогтоол гаргасантай холбогдуулан барилгын мэргэжлийн төрийн бус холбоод хамтран харьяа яамны сайд Ц.Баярсайхан  болоод УИХ-ын дарга З.Энхболд, Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг нарт сонордуулга хүргүүлэхээр болсон тухай бид мэдээлж байсан билээ.
    Чухам юуны учир барилгын салбарынхан төр засагт хандан “сонордуулга” хүргэх болсон тухайг тайлбар хэсгээс уншиж сонирхоорой.
УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА З.ЭНХБОЛД, МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙ САЙД Н.АЛТАНХУЯГ, БАРИЛГА, ХОТ БАЙГУУЛАЛТЫН САЙД Ц.БАЯРСАЙХАН ТАНАА
 СОНОРДУУЛГА
 
УИХ, Засгийн газраас бүтээн байгуулалт, хөрөнгө оруулалттай холбогдулан  барилгын салбарт авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээнүүд  нь барилгын салбарын  нийтлэг эрх ашигт нийцсэн ,  харилцан уялдаатай, ил тод, шудрага байж ард иргэд, барилгын салбарт бизнес эрхлэгчид, хөрөнгө оруулагчдын  итгэлийг хүлээж, дэмжлэг авснаар бүтээн байгуулалт эрчимтэй өрнөж, улс орны хөгжил дэвшилд  бодитой хувь нэмрээ оруулах билээ.    
 Гэтэл “Монгол Улсын Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай“ Улсын Их Хурлын 2014.04.17-ны 30 дугаар  тогтоолын 1 дүгээр зүйлийн 6 дахь заалтаар  Зам, тээвэр, барилга , хот байгуулалтын сайдын 2012 оны 18, 181 дүгээр тушаалыг хүчингүй болгох арга хэмжээ авахыг Засгийн газарт даалгасан байна  .
 
Холбогдох асуудлыг нарийвчлан судалж, үндэслэлтэй шийдээгүй энэ заалт нь бүтээн байгуулалтын  ажлыг гардан гүйцэтгэдэг барилгын салбарын аж ахуйн нэгж,  байгууллагын хэвийн үйл ажиллагаа,  эрх ашигт  сөргөөр нөлөөлж, барилгачдын бухимдлыг төрүүлж  байна.
 
 “Барилгын тухай” хуулийн 6 дугаар зүйлд заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд  Зам, тээвэр, барилга , хот байгуулалтын сайд 2012 оны 18, 181 дүгээр тушаалаар барилгын салбарт үүссэн гажуудал,  хуримтлагдсан олон асуудлыг зах зээлийн нөхцөлд нийцүүлэн шийдвэрлэж, барилгын байгууллагуудын хэвийн үйл ажиллагааг хангахад чиглэгдсэн барилгын 9 төрлийн норм, дүрмийг шинэчлэн баталж мөрдүүлсэн нь  барилгын  үйлдвэрлэлийн цаашдын  хөгжил, дэвшилд зайлшгүй шаардлагатай норматив баримт бичиг болсон юм. 
Зам, тээвэр, барилга , хот байгуулалтын сайдын 2012 оны 18, 181 дүгээр тушаал, түүгээр баталсан барилгын норм, дүрмийг  хүчингүй болгох тохиолдолд  дараах  сөрөг  үр дагавар  үүсэхийг СОНОРДУУЛЖ БАЙНА.  
    1.  Барилга байгууламж, инженерийн шугам сүлжээний төсөвт өртөг , зардлыг ямар  норм,  дүрмээр тооцох нь тодорхойгүй болно.
  1. Төв , орон нутагт зарлагдах бүх тендерийн барилга байгууламжийн төсөвт өртөг үндэслэлгүй болж , сонгон шалгаруулалтын үнийн талаар маргаан үүсч,   барилга байгууламжийг  барьж эхлэх хугацаа  хойшлогдоно.
  2. Улс, орон нутгийн төсөв , түүнтэй  адилтгах хөрөнгөөр  баригдаж байгаа бүх  барилга байгууламжийн  гүйцэтгэл гаргах, санхүүжилт хийх  үйл ажиллагаанд  хүндрэл учирна.
  3. Барилгын гүйцэтгэгч байгууллагын хэвийн үйл ажиллагаа алдагдаж , барилгын байгууллагууд хөрөнгө, санхүүгийн эрсдэлд орж дампуурах аюулд хүрнэ.
  4. Улс, орон нутгийн төсөв, хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөө, төсөл боловсруулах ажилд хүндрэл учирч, тэдгээрийг  бодитой төлөвлөх  үндэслэл  алдагдана.
  5. Барилга байгууламжийг барихад гардаг зардлуудыг бодитойгоор тооцох боломж алдагдаж,  барилгын материал, хийц эдлэл, машин механизмын үнийг зах зээлийн  нөхцөлд тохируулан тооцох, хянахад хүндрэл учирна.
  6. 2012 онд батлагдсан дээрх  нормуудаар зохиогдсон барилгын төсөвт  өртөгт үндэслэн гүйцэтгэгч байгууллага, хувийн хөрөнгө оруулагчдад олгосон  банкны зээлийн эргэн төлөлт саатаж, банк, санхүүгийн байгууллагын хямрал үүсгэхэд хүргэж болно.
  7. Улс , орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалттай барилга байгууламжийг   барих гүйцэтгэгч байгууллага алдагдалд орж,  дотоодын  барилгачид ажилгүй болно .
  8. Ашиглалтад оруулах орон сууцны барилгууд саатаж, зогсонги  байдалд орж,  иргэдэд олгох орон сууцны  7-8 хувийн зээлийн ажиллагаанд саатал учирна.
  9. Төсвийн болон хөдөлмөр зарцуулалтын жишиг нормуудын нэмэлт, өөрчлөлтийг хүчингүй болговол барилгын үйлдвэрлэлд орчин үеийн дэвшилттэй  техник, технологийг нэвтрүүлэхээс татгалзсан хэрэг болно
  10. Барилга байгууламж, бүтээн  байгуулалтын ажил саатаж түүнийг дагаад барилгын материалын үйлдвэрлэл, зураг төсөл боловсруулах ажил багасч, барилгачдын эрх ашиг хохирход хүрнэ.
Цаашид авах арга хэмжээний санал: 
 
  1. Зам, тээвэр, барилга , хот байгуулалтын сайдын  2012 оны 18, 181 дүгээр тушаал, түүгээр баталсан норм дүрмүүдийг хүчингүй болгоход үүсэх үр дагавар,  нөхцөл байдлыг нарийвчлан судалж  дүгнэлт гаргах
  2. Төсвийн хүрээний мэдэгдэл боловсруулах,  хөрөнгө оруулалтыг төлөвлөх үед  барилга байгууламжид тооцсон материалын үнэ,  машин механизмын зардал,  валютын ханш өөрчлөгдсөн үед түүнийг  төсөвт өртөгт  хэрхэн тооцож тусгах,   санхүүжүүлэх асуудлыг “Барилгы тухай” хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөд   тусгаж ,   эдгээр асуудлыг хуулийн хүрээнд нэгмөр шийдэх,
  3. Төсвийн тухай хуулийн 6.2.5-д заасан  төсвийн жилийн дундуур орлого бууруулах, зарлага нэмэгдүүлэх үр дагавартай бодлогын аливаа шийдвэр гаргасан бол түүнийг дараагийн төсвийн жилээс хэрэгжүүлдэг байх,  29.7-д заасан үйлдвэрлэлийн түүхий эдийн үнийн индекс нь батлагдсан төсөвт тооцсон хэмжээнээс хоёр дахин өссөн тохиолдолд түүнийг тухайн жилийн төсвийн тодотголд  тусган өөрчилнө. гэсэн заалтыг  хянан үзэж өөрчлөх
Зам,тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайдын 2012 оны 18, 181 дүгээр тушаалтай холбогдох тайлбарыг хавсаргав.
 
БАРИЛГЫН ХӨГЖЛИЙН ҮНДЭСНИЙ НЭГДСЭН ТӨВ
 
МОНГОЛЫН АЖИЛ  ОЛГОГЧ ЭЗДИЙН НЭГДСЭН ХОЛБОО
 
МОНГОЛЫН БАРИЛГАЧДЫН ХОЛБОО
 
МОНГОЛЫН БАРИЛГЫН МАТЕРИАЛ ҮЙЛДВЭРЛЭГЧДИЙН ХОЛБОО
 
БАРИЛГЫН ЗУРАГ ТӨСӨЛ ЗОХИОГЧДЫН ХОЛБОО
 
МОНГОЛЫН БАРИЛГЫН  ИНЖЕНЕРҮҮДИЙН ХОЛБОО
 
БАРИЛГЫН  ТӨСӨВЧДИЙН ХОЛБОО
 
МОНГОЛЫН БАРИЛГЫН ҮНДЭСНИЙ АССОЦИАЦИ
 
ӨРГӨН ТЭЭВЭРЛЭХ МАШИН, ТӨХӨӨРӨМЖ ҮНДЭСНИЙ ХОЛБОО
 
МОНГОЛЫН ЦОНХ ХААЛГА ҮЙЛДВЭРЛЭГЧДИЙН ХОЛБОО
 
МОНГОЛЫН ИНЖЕНЕР ГЕОЛОГИЧДЫН ХОЛБОО
 
БАРИЛГАЧДЫН ҮЙЛДВЭРЧНИЙ ЭВЛЭЛИЙН ХОЛБОО
 
ЗАМ,ТЭЭВЭР,БАРИЛГА,ХОТ БАЙГУУЛАЛТЫН САЙДЫН 2012 ОНЫ  18, 181 ДҮГЭЭР ТУШААЛААР               ШИЙДВЭРЛЭСЭН АСУУДЛЫН  ТАЙЛБАР
 
НЭГ.   Зам, тээвэр, барилга , хот байгуулалтын сайдын  2012 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 18 дугаар   тушаалаар  дараах 5 төрлийн барилгын дүрмийг/БД/  баталж мөрдүүлсэн.  ҮҮНД:
  1. “Тоног төхөөрөмжийн угсралтын ажлын төсвийн норм боловсруулах аргачилсан заавар” /БД 81-110-11/-ийг 1 дүгээр хавсралтаар ,
  2.  “Барилгын машин ашиглалтын нэг машин цагийн жишиг үнэ” /БД 81-112-11/-ийг 2 дугаар хавсралтаар,
  3.  “Барилгын машин ашиглалтын нэг машин цагийн жишиг үнэ тодорхойлох аргачлал” /БД 81-111-11/-ыг 3 дугаар хавсралтаар,
  4. “Барилгын  технологийн тээврийн автомашины цагийн болон  тоннкилометрийн  жишиг үнэ” /БД 81-113-11/-ийг  4 дүгээр хавсралтаар,
  5. “Барилгын материал, бүтээц, эдлэлийн  үнийн лавлах , түүнийг хэрэглэх заавар”/БД81-109-11/-ыг 5-р хавсралтаар тус тус баталж мөрдүүлсэн. Энэ тушаал гарсантай холбогдуулан “Жишиг үнэ, норм, норматив, аргачлал батлах тухай” Дэд бүтцийн сайдын 2002 оны 316 дугаар  тушаалын 1, 7, 8 дугаар хавсралт, “Тарифт цалингийн жишиг шинэчлэн батлах тухай” Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайдын  2009 оны 263 дугаар  тушаалын 2 дугаар  заалт, Барилга, хот байгуулалтын сайдын 1993 оны 112 дугаар тушаалаар баталсан  “Барилгын материал, бүтээц, эдлэлийн үнийн лавлах”,  Дэд бүтцийн хөгжлийн сайдын 1997 оны 78 дугаар тушаалаар баталсан “Барилгын засварын ажлын  материал, бүтээц, эдлэлийн үнийн лавлах”,  Улсын барилгын хорооны 1988 оны 52 дугаар тогтоолоор баталсан “Тоног төхөөрөмжийн угсралтын ажлын төсвийн норм, үнэлгээ зохиох ба хэрэглэх дүрэм” зэрэг өмнө  нь хүчинтэй  байсан 7  төрлийн  эрх зүйн актыг  хүчингүй болгосон.
Энэ тушаалын 1,3-р хавсралтаар арга зүйн чанартай аргачлал,  заавар  баталсан нь барилгын төсөвт өртгийг нэмэгдүүлэх үндэслэл болоогүй.
Харин  2002 онд баталсан машин цагийн үнэ нь  механизмыг нэг цаг ажиллуулахад  зарцуулах  шатахуун, түлшнийхээ үнийг ч нөхөж  чадахгүйгээр хоцрогдсон , 1993, 1997 онд баталсан барилгын материал хийц эдлэлийн хуучин  үнийг  хэрэглэхгүй болсон,  шинэ материал, дэвшилтэд  технологи  нэвтрэхийн хирээр барилгын үйлдвэрлэлд шинэ нэр төрлийн материал, хийц  эдлэл, машин механизм хэрэглэх болсноор тэдгээрийн жишиг үнийг зах зээлийн нөхцөлд нийцүүлэн шинэчлэн тогтоох зайлшгүй шаардлага гарсан.
Барилгын материал, машин механизмын жишиг үнийг энэ тушаалаар  баталсанаас хойш долларын ханш  1825 төгрөг болж 145%-иар өссөн нь  ихэнх  материал, машин, механизмаа гадаадаас авч хэрэглэдэг барилгын байгууллагыг   санхүүгийн хүнд байдалд хүргэхээр байна.  
Бусад салбартай харьцуулахад барилгын ажил нь тогтсон нэг цех, үйлдвэр дотор тогтвортой хийгддэггүй бөгөөд  байнга ил задгай нөхцөлд явуулын чанартай, шилжилт хөдөлгөөн ихтэй, олон төрлийн ажиллагаа хийгдэж , тэр болгонд нэмэлт зардал  гардаг. Тухайлбал барилгын талбайг бэлтгэх, ажилчдын байр,  материалын агуулах, түр контор барих, тэдгээрийг нэг объектоос нөгөөрүү зөөх, засварлах, барилгын талбайг цахилгаан , дулаан , усаар хангах, түр зам, хашаа, харуул хамгаалалт, хүйтний улирлын нэмэлт ажиллагаа , захиргаа удирлага, талбайн болон ажилчдын үйлчилгээ, хөдөлмөр хамгаалал,  ажлын багаж хэрэгсэл гэх мэт олон төрлийн зардлыг цалингийн зардлын дүнгээс тооцож барилгын төсөвт тусгадаг.  Энэ бол аль ч оронд байдаг арга зүй юм.  1998 онд батлагдсан барилгын төсөв зохиох хуучин заавраар ажилчдын төсөвт   цалингийн дүнгээс  “Нэмэгдэл зардал”-ыг 57-60%-иар, “Бусад шууд зардал”-ыг 48-58%-иар, “Төлөвлөгөөт хуримтлал”-ыг 95%-иар тус тус тооцохоор заасан байдаг .  
Барилгын төсөвт тооцох  ажилчдын тарифт цалингийн жишгийг  2005 онд 1.5 дахин, 2007 онд 1.9 дахин,  2009 онд 2.0 дахин нэмж байсан. Энэ нь зах зээл дэх үнэ,  ханшны өсөлттэй уялдаж байсны зэрэгцээ  УИХ-ын 2008 оны 35-р тогтоолоор баталсан  Засгийн газрын 2008-2012 оны хөтөлбөрт цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг 2008 оны түшингээс 3 дахин нэмэгдүүлэх  зорилтын хэрэгжилтийн үр дүн юм. 
Гэвч ажилчдын  цалингийн өсөлтийг дагаад цалингаас тооцдог дээрх 3 төрлийн  зардлуудыг нэмэгдүүлэхгүйгээр шийдэж,  тэдгээр зардлыг тооцоход 2007 онд 0,52, 2009 онд  0,26 гэсэн  илтгэлцүүр  хэрэглэн  бууруулж байсан нь тухайн үед  манай улсад  үүссэн санхүү, эдийн засгийн хямралтай  холбоотой юм.
Санхүү, эдийн засгийн хямрал  дуусч   барилгын үйлдвэрлэл тогтвортой, хэвийн байдалд шилжихэд дээрхи 3 зардлыг 0,26 илтгэлцүүрээр бууруулж  бодоход   эх үүсвэр  нь огт хүрэлцэхгүй болсон. Барилга барихад зайлшгүй гардаг  зардлуудыг хүчээр бууруулж,   гүйцэтгэгч  байгууллагыг санхүүгийн эрсдэлд оруулж байсан учраас “Тарифт цалингийн жишиг шинэчлэн батлах тухай” Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайдын 2009 оны 263 дугаар  тушаалын 2 дугаар  заалтыг хүчингүй болгосон.  Энэ тушаалаар баталсан тарифт цалингийн жишгээр тооцоход сард 168 цаг ажиллаад  3-р зэрэгтэй ажилчин 448,5 мянган төгрөг,  4-р  зэрэгтэй  ажилчин  516,8 мянган төгрөгийн цалин авахаар байгаа нь үнэ ханш өссөн одоогийн нөхцөлд  амьдралын хэрэгцээг хангах цалин биш   гэдгийг дурьдах нь зүйтэй.  
 ХОЁР. Зам, тээвэр, барилга , хот байгуулалтын сайд 2012 оны 06 дугаар сарын 13-ны өдрийн 181 дүгээр тушаалаар дараах 4 төрлийн барилгын норм ба дүрмийг /БНбД/  баталсныг Хууль зүй, дотоод хэргийн яам хянаад улсын бүртгэлийн 3338-рт 2012.08.03.ны өдөр бүртгэсний дагуу 2012.09.01-нээс мөрдсөн. Үүнд:
  1. “Барилгын үнэ бүрдлийн үндсэн дүрэм”/БНбД 81- 94-12/-ыг 1 дүгээр хавсралтаар,
  2.  “Барилгын төсөв зохиох дүрэм” /БНбД 81-95-12/-ыг 2 дугаар хавсралтаар,
  3. “Барилга, сантехникийн ажлын төсвийн суурь нормын нэмэлт №4”/БНбД 81-02-12/-ийг 3 дугаар хавсралтаар,
  4. “Барилга, сантехникийн ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын жишиг нормын нэмэлт №1” /БНбД 83-29-12/-ийг 4 дүгээр хавсралтаар   тус тус  баталж мөрдүүлсэн.
Энэ тушаал гарсантай холбогдуулан барилгын төсөв үнэ бүрдэлтэй холбогдсон дараах 8 төрлийн хуучин заавар, дүрэм, нормуудыг хүчингүй болгосон
  1.  “Нэмэгдэл зардал, ашгийн жишиг норм тогтоох тухай” ДБХСайдын 1998 оны 09 дүгээр тушаал,
  2. ДБХСайдын 1995 оны 273 дугаар тушаалаар баталсан “Барилга байгууламжийн прейскурант боловсруулах, хэрэглэх дүрэм” /БНбД IY-14-89/ ,
  3.  ДБХСайдын 1998 оны 200 дугаар тушаалаар баталсан “Барилгын төсөв зохиох заавар” /БНбД (IY) 81- 2-98 ,
  4. ”Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын эх үүсвэрийг төсөвт тусгах тухай” БХБСайдын 2007 оны 31 дүгээр тушаал,
  5. “Жишиг нормд өөрчлөлт оруулах тухай” ЗТБХБСайдын 2009 оны 327   дугаар тушаал,
  6. Барилга, архитектур,техник хяналтын улсын хорооны 1985 оны  12 дугаар тогтоолоор баталсан “Үндсэн дүрэм” /БНбД IY-1-85/,
  7. Улсын барилгын хорооны 1990 оны  04 дүгээр тогтоолоор  баталсан “Барилгын төсөвт өртгийг тодорхойлох дүрэм ” /БНбД IY-15-90/,
  8. Барилга, хот байгуулалтын комиссын 1992 оны 53 дугаар тогтоолоор баталсан “ Барилгын өртгийн хязгаар хэлцлийн үнэ зохиох аргачлал, гүйцэтгэлийн төсөв боловсруулах заавар”
Энэ тушаалаар баталсан “Барилгын үнэ бүрдлийн үндсэн дүрэм” , “Барилгын төсөв зохиох дүрэм”-д  барилгын төсөвт өртгийг хийсвэрээр нэмэгдүүлсэн зүйл байхгүй, зөвхөн зарим зардлууд өөр хоорондоо шилжсэн бөгөөд төсөвт ашгийг  тооцоход  олон улсад хэрэглэж байгаа  нийтлэг арга зүйг хэрэглэн  шууд зардал, барилгын ажил гүйцэтгэх ерөнхий нөхцлийг бүрдүүлэх зардлын нийлбэрээс 15 хувиар тооцохоор өөрчлөлт оруулсан.
Манай улс нягтлан бодох бүртгэлийн , хөрөнгийн үнэлгээний олон улсын стандартыг мөрдөж байгаа бөгөөд эдгээр стандартад  ашиг, үнийн  харьцаагаар ашгийн нормыг тооцохоор заасан. Барилгаас бусад салбарт ашгийг нийт орлогод харьцуулж ашгийн нормыг тогтоож , тайлагнаж байхад барилгын салбарт ашгийг цалингаас тооцож байгаа нь нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартыг зөрчиж  байгаагийн зэрэгцээ,  төсөвт цалингийн хэмжээ багаас барилгын гүйцэтгэгч байгууллага ашигтай ажиллаж, үйлдвэрлэлээ өргөтгөн  ажилчдынхаа орон сууц, нийгмийн асуудлыг шийдэх хөрөнгө санхүүгийн эх үүсвэргүй болсон.
“Загасчны  морь усгүй” гэгчээр барилгын байгууллага өөрийн ажилчиддаа орон сууц барьж чадахгүй байгаа, мэргэжлийн ажилчдаа тогтвортой суурьшилтай байлгахын тулд эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын шимтгэлийг  нь хүйтний улиралд  төлж чадахгүй  санхүүгийн хүнд байдал орсон нь  сүүлийн жилүүдэд 0,26 гэсэн илтгэлцүүр хэрэглэн зарим зардал,  төсөвт ашгийн нормыг  бууруулсантай холбоотой юм . 
 Дээрх шинэ дүрэмд “Нэмэгдэл зардал”-ын бүрэлдэхүүнд хуучин байсан  талбайн инженер техникийн ажилтны цалин , бүх төрлийн нэмэгдэл хөлс, эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын шимтгэл, ажилчдын багаж, хамгаалах хэрэгсэл, ажлын хувцасны зардлыг “Ажиллах хүчний зардал”-д  оруулж,  “Нэмэгдэл зардал”-ын нэрийг “Барилгын ажил гүйцэтгэх  ерөнхий нөхцлийг бүрдүүлэх зардал“ гэж өөрчлөн түүнд “Титулын бус түр барилга”, “Өвлийн нэмэгдэл”-ийг оруулж тооцсон.
Тендер шалгаруулалтад “хамгийн бага үнийг сонгодог”  гажуудлаас болж барилгын гүйцэтгэгч байгууллага  шаардлагатай зарим зардлаа  хасч тендер авдагаас болж барилгад хямд , чанаргүй материал хэрэглэх, хөдөлмөр хамгааллын зөрчил, осол авари, гологдол гардаг.  Барилгын салбарт мэргэжилтэй ажилчдыг тогтвортой ажиллуулахын тулд тэдэнд олгох нэмэгдэл хөлс, эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын шимтгэл, ажилчдын багаж, хамгаалах хэрэгсэл, ажлын хувцасны зардал болон  талбайн инженер техникийн ажилтны цалинг шууд задалд оруулж тооцсноор тендер шалгаруулалтын үед ажиллах хүчинтэй холбогдсон зардлыг хасах боломжийг хааж өгсөн.
Энэ тушаалын 3,4 дүгээр хавсралтаар Барилга, сантехникийн ажлын төсвийн суурь норм болон хөдөлмөр зарцуулалтын жишиг нормд  нэмэлт , өөрчлөлт оруулан баталж мөрдүүлсэн.  Эдгээр нэмэлт өөрчлөлтөөр  “Барилгын тухай” хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн дагуу цутгамал бетоны нормд /хучилт, дам нуруу, ялуу, саравч, тагт г.м/ хэрэглэж байсан модон тулгуурыг төмөр тулгуур болгон өөрчилж , барилгад хэрэглэж байгаа өндөр хүчин чадлын газар шорооны ажлын  машин, механизмууд, автобетон мексир, бетон шахах шахуурга , помфын төсвийн болон хөдөлмөр зарцуулалтын жишиг нормыг шинээр боловсруулж мөрдүүлснээр барилга, байгууламжийн өртөг зардлыг бууруулах  боломж бүрдсэн. 
Энэ  ажлын хүрээнд нийт 37 ажлын хөдөлмөрийн норм, 301 ажлын төсвийн суурь нормыг  түүний хавсралтуудын хамт шинээр боловсруулж , Монгол улсад өргөн ашиглагдаж буй ОХУ-ын ЭО, АНУ-ын “CAT” Герман улсын “ Liebher” “Volvo” Солонгосын “Hitachi”, “Hyundai” , Японы “Komatsu” фирмийн эксковатор, бульдозерууд, БНСУ-ын “Hyundai”, БНХАУ-ын “Hongda”, “Howo” үйлдвэрийн бетон шахах шахуурга, ба мексирууд, БНХАУ-ын өндөр бүтээмжтэй хийн доргиурт алх, нягтруулагч, хоолой угсрагч машин зэргийг  хамруулсан. 
Өндөр бүтээмжтэй сүүлийн үеийн механизмуудын хөдөлмөрийн нормыг шинээр боловсруулснаар хуучин нормтой харьцуулахад  25-60 хувиар хянагдсан.
Эдгээр нормуудыг хүчингүй болговол барилгын үйлдвэрлэлд орчин үеийн техник, технологийг нэвтрүүлэхээс татгалзсан хэрэг болно.
 
 
 

Холбоотой мэдээ

Ачааллаж байна ..