Эдийн засгийн төлөв ба Барилгын салбар
Дэлхийн эдийн засаг
2013 оны сүүлээр гарсан мэдээллээс товчхон дүгнэвэл хямрал ард хоцорч дэлхийн томоохон улсуудын эдийн засаг эрчимтэй сэргэж байгаа нь ажиглагдаж байна. World Bank, IMF, Morgan Stanley болон Goldman Sachs зэрэг банкууд 2014 оны дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийг 3.4 хувь байхаар таамагласан нь сүүлийн хэдэн жил байгаагүй өсөлт юм.
АНУ
2013 онд тус улсын эдийн засаг 1.9 хувиар өссөн нь өмнөх онтой харьцуулахад доогуур үзүүлэлт хэдий ч цаашид өсөлт тогтвортой байж 2014 онд эдийн засгийн өсөлт 3.4 хувьд хүрнэ гэж шинжээчид үзэж байна.
Евро бүс
2013 оны сүүлийн эдийн засгийн гол мэдээллүүдээс харахад евро бүсийн эдийн засаг 2014 онд сэргэх хандлага ажиглагдаж байгаа ч шийдвэрлэх асуудлууд олон байгаа юм. Европын Төв банк өрийн хямралтай байгаа орнуудын засгийн газрын бондыг худалдан авахаа үргэлжлүүлсээр байгаа нь бүсийн эдийн засагт санхүүгийн тогтвортой байдал чухал хэвээр байгааг харуулж байна.
Хятад
Манай улсын эдийн засагт томоохон нөлөө үзүүлэх эдийн засагтай орон бол Хятад улс. 2014 онд Хятадын эдийн засгийн төсөөлөл эерэг байгаа хэдий ч Монголын уул уурхайн салбарт эрсдэл дагуулсаар байна. Учир нь саяхан гарсан Хятадын аж үйлдвэрийн индекс уг салбарт сэргэлт удаан явагдаж байгааг харууллаа.
Монголын эдийн засаг
Манай улсын ДНБ-ний өсөлт 2011 онд 17.5 хувь, 2012 онд 12.4 хувиар өсөж байсан бол 2013 оны жилийн урьдчилсан гүйцэтгэлээр 11.7 хувийн өсөлттэй гарч байна. Эдийн засгийн өсөлт өмнөх онуудаас буурахад нөлөөлсөн гол хүчин зүйл нь нэгд, гадаадын хөрөнгө оруулалт буурсан хоёрт, гадаад худалдаа болон төсвийн алдагдал зэрэг нэмэгдсэнээс болсон байна.
Макро эдийн засгийн үзүүлэлтүүд
Санхүүгийн зах зээлийн холбооноос улирал тутам гаргадаг эдийн засгийн эрүүл мэндийн үнэлгээ 2013 оны 3 дугаар улирлын байдлаар 4.3 гарсан нь өмнөх улирлаас 0.5 буурсан үзүүлэлттэй байна. Энэ нь эдийн засгийн зарим чухал үзүүлэлтүүд доголдож эхэлснийг харуулж байна.
2014 онд эдийн засгийн өсөлт 10 хувиас бага байх магадлал өндөр байгаа бөгөөд жилийн эхний хагас хүртэл эдийн засаг сэргэх бодит боломж одоогоор харагдахгүй байна. Үүсээд байгаа энэ байдал цаашид үргэлжилвэл санхүүгийн салбарын үзүүлэлтүүд муудаж банк санхүүгийн орчин таагүй байж болзошгүй гэсэн сэрэмжлүүлэг байна.
Барилгын салбар
Өнгөрсөн онд ДНБ-ны өсөлтөд голлох нөлөө үзүүлсэн салбаруудын нэг нь барилгын салбар байлаа. 2013 оны 3 дугаар улирлын байдлаар барилгын салбар 253 хувиар өссөн үзүүлэлттэй гарчээ. Энэ салбарт 70 орчим мянган хүн ажиллаж сүүлийн 3 жилийн байдлаар нийт 40 мянган айлын орон сууцыг барьж ашиглалтанд оруулсан байна. Мөн барилгын материалын үйлдвэр гэхэд тус салбарт зөвхөн өнгөрсөн онд 150 үйлдвэр шинээр нээгдсэн гэсэн статистик байгаа юм. 2014 онд салбарын дээрх өсөлт хадгалагдах боломж бага байна.
Засгийн газрын бодлого
Энэ хугацаанд Засгийн газар болон Монголбанк хамтран барилгын салбарыг дэмжих, барилгын гол нэр төрлийн материалын үнийг тогтворжуулах дэд хөтөлбөрийн хүрээнд 296.1 тэрбум төгрөг, орон сууцны барилгын нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх хөтөлбөрийн хүрээнд 429.5 тэрбум төгрөг, орон сууцны ипотекийн зээл шинээр олгоход 582.8 тэрбум төгрөг, өмнө олгогдсон орон сууцны ипотекийн зээлийг дахин санхүүжүүлэхэд зориулж 827.1 тэрбум төгрөг нийт 2135.5 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг хийгээд байна.
Хүн амын орон сууцны хүртээмж
Манай улсын нийт хүн амын 52.4 хувь нь хотод байгаагийн 66 хувь нь гэр хороололд амьдарч байна. Өөрөөр хэлбэл орон сууцны хүртээмж хөгжиж буй орнуудтай харьцуулахад манайд 5-10 дахин доогуур байгаа юм. Сүүлийн жилүүдэд хотжилт хурдацтай явагдаж, жил бүр Улаанбаатар хотод 17000 өрх шинээр нэмэгдэж байгаа нь агаар, ус, хөрсний бохирдолыг нэмэгдүүлж хотын иргэдийн амьдрах орчинг зайлшгүй сайжруулах шаардлагатай байна.
Тулгарч буй сорилтууд
Нийлүүлэлт талаас:
2013 оны сүүлээр гарсан мэдээллээс товчхон дүгнэвэл хямрал ард хоцорч дэлхийн томоохон улсуудын эдийн засаг эрчимтэй сэргэж байгаа нь ажиглагдаж байна. World Bank, IMF, Morgan Stanley болон Goldman Sachs зэрэг банкууд 2014 оны дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийг 3.4 хувь байхаар таамагласан нь сүүлийн хэдэн жил байгаагүй өсөлт юм.
АНУ
2013 онд тус улсын эдийн засаг 1.9 хувиар өссөн нь өмнөх онтой харьцуулахад доогуур үзүүлэлт хэдий ч цаашид өсөлт тогтвортой байж 2014 онд эдийн засгийн өсөлт 3.4 хувьд хүрнэ гэж шинжээчид үзэж байна.
Евро бүс
2013 оны сүүлийн эдийн засгийн гол мэдээллүүдээс харахад евро бүсийн эдийн засаг 2014 онд сэргэх хандлага ажиглагдаж байгаа ч шийдвэрлэх асуудлууд олон байгаа юм. Европын Төв банк өрийн хямралтай байгаа орнуудын засгийн газрын бондыг худалдан авахаа үргэлжлүүлсээр байгаа нь бүсийн эдийн засагт санхүүгийн тогтвортой байдал чухал хэвээр байгааг харуулж байна.
Хятад
Манай улсын эдийн засагт томоохон нөлөө үзүүлэх эдийн засагтай орон бол Хятад улс. 2014 онд Хятадын эдийн засгийн төсөөлөл эерэг байгаа хэдий ч Монголын уул уурхайн салбарт эрсдэл дагуулсаар байна. Учир нь саяхан гарсан Хятадын аж үйлдвэрийн индекс уг салбарт сэргэлт удаан явагдаж байгааг харууллаа.
Монголын эдийн засаг
Манай улсын ДНБ-ний өсөлт 2011 онд 17.5 хувь, 2012 онд 12.4 хувиар өсөж байсан бол 2013 оны жилийн урьдчилсан гүйцэтгэлээр 11.7 хувийн өсөлттэй гарч байна. Эдийн засгийн өсөлт өмнөх онуудаас буурахад нөлөөлсөн гол хүчин зүйл нь нэгд, гадаадын хөрөнгө оруулалт буурсан хоёрт, гадаад худалдаа болон төсвийн алдагдал зэрэг нэмэгдсэнээс болсон байна.
Макро эдийн засгийн үзүүлэлтүүд
Санхүүгийн зах зээлийн холбооноос улирал тутам гаргадаг эдийн засгийн эрүүл мэндийн үнэлгээ 2013 оны 3 дугаар улирлын байдлаар 4.3 гарсан нь өмнөх улирлаас 0.5 буурсан үзүүлэлттэй байна. Энэ нь эдийн засгийн зарим чухал үзүүлэлтүүд доголдож эхэлснийг харуулж байна.
2014 онд эдийн засгийн өсөлт 10 хувиас бага байх магадлал өндөр байгаа бөгөөд жилийн эхний хагас хүртэл эдийн засаг сэргэх бодит боломж одоогоор харагдахгүй байна. Үүсээд байгаа энэ байдал цаашид үргэлжилвэл санхүүгийн салбарын үзүүлэлтүүд муудаж банк санхүүгийн орчин таагүй байж болзошгүй гэсэн сэрэмжлүүлэг байна.
Барилгын салбар
Өнгөрсөн онд ДНБ-ны өсөлтөд голлох нөлөө үзүүлсэн салбаруудын нэг нь барилгын салбар байлаа. 2013 оны 3 дугаар улирлын байдлаар барилгын салбар 253 хувиар өссөн үзүүлэлттэй гарчээ. Энэ салбарт 70 орчим мянган хүн ажиллаж сүүлийн 3 жилийн байдлаар нийт 40 мянган айлын орон сууцыг барьж ашиглалтанд оруулсан байна. Мөн барилгын материалын үйлдвэр гэхэд тус салбарт зөвхөн өнгөрсөн онд 150 үйлдвэр шинээр нээгдсэн гэсэн статистик байгаа юм. 2014 онд салбарын дээрх өсөлт хадгалагдах боломж бага байна.
Засгийн газрын бодлого
Энэ хугацаанд Засгийн газар болон Монголбанк хамтран барилгын салбарыг дэмжих, барилгын гол нэр төрлийн материалын үнийг тогтворжуулах дэд хөтөлбөрийн хүрээнд 296.1 тэрбум төгрөг, орон сууцны барилгын нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх хөтөлбөрийн хүрээнд 429.5 тэрбум төгрөг, орон сууцны ипотекийн зээл шинээр олгоход 582.8 тэрбум төгрөг, өмнө олгогдсон орон сууцны ипотекийн зээлийг дахин санхүүжүүлэхэд зориулж 827.1 тэрбум төгрөг нийт 2135.5 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг хийгээд байна.
Хүн амын орон сууцны хүртээмж
Манай улсын нийт хүн амын 52.4 хувь нь хотод байгаагийн 66 хувь нь гэр хороололд амьдарч байна. Өөрөөр хэлбэл орон сууцны хүртээмж хөгжиж буй орнуудтай харьцуулахад манайд 5-10 дахин доогуур байгаа юм. Сүүлийн жилүүдэд хотжилт хурдацтай явагдаж, жил бүр Улаанбаатар хотод 17000 өрх шинээр нэмэгдэж байгаа нь агаар, ус, хөрсний бохирдолыг нэмэгдүүлж хотын иргэдийн амьдрах орчинг зайлшгүй сайжруулах шаардлагатай байна.
Тулгарч буй сорилтууд
Нийлүүлэлт талаас:
- Суурь дэд бүтцийн хүчин чадлын хомсдол (инженерийн дэд бүтэц);
- Барилгын материалын дотоод үйлдвэрлэл сул (60-70 хувийг нь импортоор авдаг);
- Энэ салбарт хөрөнгө оруулалтыг дэмжсэн бодлого байхгүй;
- Хууль эрх зүйн зохицуулалт сул;
- Орон сууцны ипотекийн зээлийн нөхцөл дэх зарим хязгаарлалтууд;
- Орон сууцны үнийн хэт өсөлт, үнийн “хөөс"