Танай төв хуучин ямар нэртэй, ямар үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллага байлаа?

      2012 оны сонгуулийн дараа шинэчлэлийн Засгийн газар байгуулагдаж, 43 агентлагийг 28 болгон зарим агентлагийн чиг үүргийг төрийн өмчит аж ахуйн тооцоот, улсын төсөвт гэсэн үйлдвэрийн газруудад хувиарласан байгаа. Шинэчлэлийн Засгийн газрын 2012 оны 47 дугаар тогтоолоор Барилгын хөгжлийн төв төрийн өмчит улсын үйлдвэрийн газар гэсэн статустайгаар Газрын харилцаа, барилга, геодези, зураг зүйн газрын Барилга нийтийн аж ахуйн албыг Сургалт, судалгаа, хөрөнгө оруулалт, барилга захиалагчийн албатай нэгтгэн байгуулсан. 11 хэлтэс, нэгжтэй 100 гаруй хүний орон тоотой болж манай төвийн бүтэц, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны цар хүрээ нэлээд өргөжлөө.
 
 Төрийн өмчит аж ахуйн тооцоот үйлдвэрийн газар гэхээр ямар ажлууд хийх үү?
      Барилга, хот байгуулалт, нийтийн аж ахуйн талаар төрөөс явуулж буй бодлогын хэрэгжилтийг хангах, УИХ, Засгийн газраас баталсан улсын төсөв, бусад эх үүсвэрийн хөрөнгө оруулалтаар хэрэгжих төсөл, арга хэмжээнд техникийн хяналт тавих, магадлал хийх ажлыг зохион байгуулах, шаардлагатай судалгаа мэдээллээр Барилга, хот байгуулалтын яамыг хангах зорилго бүхий төрийн өмчит аж ахуйн тооцоот үйлдвэрийн газар байгаа юм.
 
Барилгын хөгжлийн төвийн үндсэн чиг үүрэг юу вэ?
      Засгийн газрын шийдвэрийн хэрэгжилтийг зохион байгуулах захиалагчийн хяналт хяналт тавих, барилгын норм, дүрэм, барилгын төсвийн жишиг үнэлгээ, үнийн индекс, стандарт боловсруулах, улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар баригдах барилгын ажлын гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах ажиллагаанд тусгай зөвшөөрөл олгогчийг төлөөлөн оролцох, барилгын норм, норматив боловсруулах, зарцуулах үйл ажиллагаа, угсралт, засвар үйлчилгээ эрхлэх хуулийн этгээдэд тусгай зөвшөөрөл олгох үйлчилгээг болон барилгын ажлыг эхлүүлэх, үргэлжлүүлэх зөвшөөрөл олгох, барилга байгууламжийг ашиглалтанд оруулах үйл ажиллагааг зохион байгуулах, зураг төсөл боловсруулах, барилгын ажил гүйцэтгэх, барилгын материалын үйлдвэрлэл, өргөх байгууламж, түүний эд ангийн үйлдвэрлэл, барилга байгууламжийн зураг төсөлд магадлал хийх иргэн, хуулийн этгээдийг өрсөлдөөний журмаар сонгох, инженер техникийн ажилтнуудыг мэргэшүүлэх, зэрэг дэв олгох, салбарын хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааг хангуулах зэрэг үндсэн чиг үүргийн хүрээнд үйл ажиллагаагаа явуулан ажиллаж байна.
 
     Төрийн өмчит гэхээр танайх үйлдвэрлэл явуулах утга санаа агуулагдаж байна гэж ойлгож болох уу?
      Шууд утгаараа ингэж ойлгогдож магадгүй. Гэхдээ манайх Дарханы Төмөрлөгийн үйлдвэрээс эрс ялгаатай. Барилгын хөгжлийн төв цаас үйлдвэрлэнэ.Таны хэлээд байгаа шиг арматурын төмөр ч юм уу, цемент үйлдвэрлэхгүй. Мөн түүнчлэн бид улсын төсвөөс  мөнгө авахгүй. 100 хувь үйл ажиллагааныхаа орлогоор санхүүждэг болно. Өөрөөр хэлбэл, Барилгын салбарын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулахад /хуучин агентлагт/ зарцуулагдаж байсан төсөв хөрөнгө өөр зүйлд зарцуулагдах боломж нээгдэж, төрийн ачаанаас хөнгөлж байгаа гэж ойлгож болно.
 
Орлого олох уу?
       Мэдээж бид нийгэмд тодорхой төрлийн үйлчилгээ үзүүлж байгаагийн хувьд орлого олно. Гэхдээ манай байгууллага үлэмж ашгийн төлөө биш, олсон орлогоороо төрийн үйлчилгээг нийгэмд чанартай, түргэн шуурхай хүргэн ажилласан 100 гаруй албан хаагчдынхаа цалин хөлсийг өгч, ар гэр нийгмийн асуудлыг нь шийдвэрлэхэд дэмжлэг үзүүлнэ.  Төсвийн мөнгийг бид авахгүй болохоор төрийн ачаа тодорхой хэмжээгээр хөнгөрч таарна. Бид өөрийн үйл ажиллагаагаа өөрсдөө санхүүжүүлээд явна гэсэн үг. Жишээ татахад, Барилгын компаниудын зураг төсөл, магадлал хийж ажлын хөлс авна. Мөн тусгай зөвшөөрөл авч байгаа  аж ахуй нэгжүүдийн материалыг хүлээн авах, норм нормативыг боловсруулах үйл ажиллагаанд оролцон тодорхой хэмжээний орлого олно.Бид Төрийн өмчийн хорооны баталж өгсөн дүрмийн дагуу л ажилладаг.
 
      Бие даана гэдэг нэг талдаа хүнд. Гэхдээ зах зээл дээр төрийн зохицуулалттай ажиллах цаг ирлээ. Шууд утгаар нь хэлэхэд төрийн нүсэр бүтцийг задалж байгаа хэлбэр бол манай төв.
 
Шинэчлэлийн Засгийн газрын агентлагууд цаашдаа танай арга барилаар ажиллана гэсэн үг үү?
      Агентлаг гэхээр л төсвөөс мөнгө авдаг данхайсан бүтэцтэй байгууллагууд байдаг. Одоо бүгд цэвэр аж ахуйн тооцоот үйлдвэр болох зам руугаа явж байна. Энэ их зөв шийдэл болов уу. Төрийн албан хаагч гэхээр л жаргасан улс байж болохгүй. Би хувийн салбарынхан яаж зовж мөнгө олдгийг мэднэ.
 
      Барилгын салбарт норм, стандарт бий болгоно гэсэн байна лээ. Бид чинь стандартгүй бариад байсан хэрэг үү?
      Монгол улсад яг одоогийн байдлаар батлагдсан норм стандартаа мөрдөөд явж байгаа. Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн, өөрийн үндэсний   хэв шинжийг агуулсан барилгын шинэ стандарттай болохыг зорьж байна. Төр солигдохын хэрээр барилгын стандарт өөрчлөгдөнө гэж байж болохгүй. Нэг сайд гарч ирээд Европ, Ази стандартыг барина гэж ярьмааргүй байна. Нөгөө талаасаа ерөнхий тогтолцооны хувьд бид евро стандартаа дагах уу, эсвэл өөрийг сонгох уу. Аль нэг стандартыг жишээ болгож авах ёстой. Евро стандартаас сонголоо гэхэд үүнийгээ Монголд яаж нутагшуулах вэ гэдгийг сайтар судлах хэрэгтэй. Барилгын стандарт чинь шинэчлэл. Энэ шинэчлэлийг боловсролын системтэйгээ хүртэл уях хэрэгтэй байгаа юм. Барилгын салбарт бэлтгэгдэж байгаа боловсон хүчин шинэ шаардлага, стандартад нийцэж төгсөх хэрэгтэй. Тэгэхээр багш нарыг хүртэл бэлдэж цогц бодлогоор асуудалд хандах хэрэгтэй болно.
 
Танай мэргэжилтнүүд Улаанбаатар хотын бүтээн байгуулалтын төлөвлөгөөг гаргах уу?
     Саяхан манай төв Улаанбаатар хотыг 2030 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөнд техникийн шийдэл талаас нь дүгнэлт хийх ажлыг зохион байгуулсан. Өөрөөр хэлбэл хотын ерөнхий төлөвлөгөө барилгын стандарт, төлөвлөлт, норм нормативын дагуу явагдсан эсэхэд л дүгнэлт гаргаж өгсөн юм.  
 
“Зуун мянган айлын орон сууцны төсөл” цааш үргэлжлэх үү?
      Энэ хөтөлбөр 2008 оноос хойш дөрвөн жилийн хугацаанд хэрхэн хэрэгжих вэ, шинэ хотхон хороолол барих, орон сууцжуулах гэсэн судалгаанууд дээр түлхүү ажилласан байдаг юм. Иргэд бол зөвхөн байшин барих асуудлыг л хараад байна. Гэтэл байшин барихын тулд дулааны шугам сүлжээ, ерөнхий зураг төсөл, төлөвлөгөө, тухайн орон сууцны хорооллыг дагаад хөгжих ёстой эмнэлэг, сургууль, цэцэрлэг гэх мэт үйчилгээний байгууллагууд буюу нийгмийн байгууламжуудаа цогцоор нь шийдэх хэрэгтэй болдог. Цаашилбал 100 мянган айлын орон сууцаа юугаар барих вэ, ямар барилгын материал хэрэглэх вэ, дараа нь хэн барих вэ, мэргэжлийн боловсон хүчин байна уу, улмаар ямар мөнгөөр барих вэ, барьсны дараа иргэдэд бага хувийн хүүтэй зээлийг хүндрэлгүйгээр яаж олгох вэ зэргийг өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд судалж ажилласан.
       Харин одоо ирэх дөрвөн жилд судалсан ажлуудаа эхнээс нь ултай, суурьтайгаар хэрэгжүүлж эхэлнэ. Орон нутагт л гэхэд аймгийн төвүүдэд 1000 айлын орон сууц барих жишээтэй. Энэ мэтчилэн ажлууд өрнөнө. Санхүүгийн бололцоотой давхарга нь үнэтэй орон сууцаа авна биз. Бага дунд орлоготой иргэдэд “Зуун мянган айлын орон сууцны төсөл” хэрэгтэй. Эдгээр иргэдэд зориулсан орон сууц барьж байгаа компаниудыг татварын болоод зээлийн бодлогоор дэмжих хэрэгтэй юм. Тооны хойноос хөөцөлдөх нь чухал бус ч зорилго тавиад ажиллах цаг иржээ.
 

 

Б.Тэмүүлэн