Энэ удаагийн “Залуу инженер” буландаа Япон улсын барилгын салбарт амжилттай ажиллаж буй барилгын инженер Г.Сэргэлэнг урьж ярилцлаа. Тэрээр Японд ажиллах хугацаандаа төслийн менежмент, төлөвлөлт, баримт бичгийн удирдлага, чанарын баталгаажуулалт болон хяналт зэрэг барилгын инженерийн олон чиглэлд ажиллаж, төрийн захиалгат барилга байгууламж, усан онгоцны төв, орон сууц, сургууль зэрэг төрөл бүрийн төслүүдийг амжилттай хэрэгжүүлсэн туршлагатай.

Одоо тэрээр Японы үл хөдлөх, барилга угсралтын менежментийн Үэмура Группийн Дижитал шилжилтийн албанд ажиллаж, BIM (барилгын мэдээллийн загварчлал) болон хиймэл оюун ухаанд суурилсан дижитал шийдлүүдийг ашиглан төслийн үр ашиг, бүтээмжийг нэмэгдүүлэх чиглэлд ажиллаж байна.

Та ажлын гараагаа хэрхэн эхэлж байв? Монголд байхдаа ямар төслүүд дээр ажиллаж байсан бэ? 

Би 2014 онд "Шангри-Ла Улаанбаатар" төслийн хоёрдугаар үе шатын барилгын талбайгаас ажлын гараагаа эхэлсэн. Тухайн үед Монгол Улсад хэрэгжиж байсан олон улсын жишигт нийцсэн, хамгийн өндөр стандарттай төсөл дээр 2-р давхрын угсралтын ажлын явцаас дуустал ажиллах боломж олдсонд өөрийгөө азтайд тооцдог. 

Энэхүү төсөл нь зөвхөн санхүүгийн хөрөнгө оруулалт бус, Монголын барилгын салбарт технологи, стандарт, инновацыг нутагшуулахад томоохон хувь нэмэр болсон гэж боддог. Тус төслийн гүйцэтгэгчээр ажилласан, дэлхийн хамгийн өндөр барилга болох Бурж Халифа (Burj Khalifa)-гийн төслийн менежментийг хариуцаж байсан Samsung C&T корпорацийн менежмент, чанарын хяналтын стандартаас М Си Эс Проперти ХХК, инженер техникийн баг болон туслан гүйцэтгэгч компаниуд маш их туршлага, мэдлэг олж авсан.

Төслийг амжилттай дуусгасны дараа Оюу Толгойн Гүний уурхайн бүтээн байгуулалтын төсөлд ажиллах боломж олдож, М Си Эс Проперти ХХК-д багийн ахлахаас чанарын хяналтын инженер хүртэлх албан тушаал дээр ажиллан, олон улсын төслийн менежментийн бүхий л бүрэлдэхүүнийг суралцаж, туршлага хуримтлуулсан. 

Яагаад Японы барилгын салбарт ажиллаж шийдвэр гаргасан бэ?

2019 онд гэр бүлтэйгээ илүү ойр байхаар шийдэж ажлаасаа гарсан. Тухайн үед Япон Улсын хөдөлмөрийн хуульд  гаднын экспатууд гэр бүлээрээ виз мэдүүлэх боломжийг нээсэн өөрчлөлт орсон байсан тул хүүхдүүдээ Японд өсгөж, сургах зорилгоор тус улсын барилгын компанид ажиллах ярилцлагад орж байлаа.

Японд ямар ямар төслүүд дээр ажилласан бэ? Таны хувьд сорилт, туршлага болсон ямар төсөл байсан бэ? 

Японд ирээд Усан боомтын зорчигч хүлээн авах барилгын төсөл дээр анх удаа ажилласан. Тус төслийн захиалагч нь Их Британийн “Carnival Corporation & PLC”, ерөнхий гүйцэтгэгч нь “Daiwa House Industry Co., Ltd.” байсан бөгөөд би гүйцэтгэгч компанийн төслийн инженер, орчуулагчийн үүргийг гүйцэтгэж, Японы барилгын талбайн соёл, ажлын зохион байгуулалт, чанарын стандарттай анх удаа танилцаж, суралцсан. 

Түүний дараа “Хотын удирдлагын барилга” “Шатдаг хог боловсруулах төв” “Дунд сургуулийн барилга” “Тансаг зэрэглэлийн орон сууцны барилга” зэрэг төслүүд дээр ажилласан. Төсөл бүр өөр өөрийн онцлогтой, суралцах зүйл ихтэй байсан. 

Дунд сургуулийн барилга

“Хотын удирдлагын барилга” төсөл хэрэгжихэд би чанарын хяналтын багт ажиллаж, тухайн төслийг дуусгаад тэтгэвэрт гарахаар төлөвлөж байсан туршлагатай Япон ахмад инженерийн мэдлэг, арга барилыг өвлөн суралцахыг хичээсэн.

Түүний дараагийн төсөл болох “Шатдаг хог боловсруулах төвийн барилгын төсөл” нь барилга угсралтын ажлаас гадна сүүлийн үеийн дэвшилтэт ICT технологи, технологийн боловсруулах тоног төхөөрөмжүүд,  IoT систем (Интернэтэд холбогдсон төхөөрөмжүүд)  зэрэг шинэ технологиудыг нэвтрүүлсэн өргөн хүрээтэй төсөл байсан. Тиймээс энэхүү төсөл дээр ажилласнаар инженерийн мэдлэгээ технологийн чиглэлд тэлсэн гэж бодож байна.

“Дунд сургуулийн барилгын төсөл” бол тендерийн үе шатнаас эхлэн бүхий л төлөвлөлтийг гардан гүйцэтгэсэн төсөл байсан. Төслийн бүх үе шатдаа BIM(Барилгын мэдээллийн моделчлол) оролцуулсан төсөл болсноороо онцлог болсон. 

Дунд сургуулийн байгууллага барилга угсралтын явц 

Харин хамгийн сүүлд Японы үл хөдлөхийн магнатууд нэг болох “MITSUBISHI ESTATE RESIDENCE Co., Ltd.” компанийн захиалгаар хэрэгжсэн тансаг зэрэглэлийн орон сууцны төслийн талбайн оффист байрлан ажилласан. Энэ төслөөс Developer компанийн менежмент болон арга барилаас маш их зүйлийг сурч, өөрийн туршлагыг ахиулсан гэж бодож байна. 

“Энд үндэс угсаа, хэл соёл биш, харин ур чадвар, ажлын бүтээмж, шийдвэр гаргах хурд л үнэлэгдэнэ” 

Японы барилгын талбайн соёл, зохион байгуулалт, чанарын хяналтын арга барил нь ямар байдлаар явагддаг вэ? 

Японы барилгын салбар бол нарийн зохион байгуулалттай систем. Захиалагч, зураг төслийн байгууллага, ерөнхий болон туслан гүйцэтгэгч гээд бүгд үүрэг, хариуцлагаа ягштал мэддэг. Захиалагч нь төслийн эхнээс эцэс хүртэл хяналт тавина, шаардлагатай үед шийдвэр гаргахад шууд оролцоно. Тэд хяналтын байгууллагатай гэрээ байгуулж, чанарын баталгааг давхар шалгуулдаг.

Төслийн удирдлага голдуу “ZeneCon” буюу ерөнхий гүйцэтгэгчийн гар дээр төвлөрдөг. Тэд зураг төслийн шийдлээс эхлээд талбайн ажлын хуваарь, зардал, аюулгүй ажиллагаа гээд бүгдийг менежмент хийдэг. Туслан гүйцэтгэгчид нь тухайн мэргэжилдээ маш нарийн төвлөрсөн. (цахилгаан, сантехник, бетон гэх мэт.) Тэд төсөл бүрийн хооронд уян хатан хөдөлж, хаана хэрэгтэй байна тэнд очдог.

Талбайн соёлын хувьд Японд хамгийн тод ялгарах зүйл бол сахилга бат ба нарийвчлал. Аюулгүй ажиллагаа бол ямар ч хэлэлцүүлгийн сэдэв биш зүгээр л дадал болсон зүйл. Ажилчид өөрсдөө хүнээр хэлүүлэлгүй дүрмээ баримталж ажилладаг. Цаг баримтлах, үг хэлэхдээ хүндэтгэлтэй байх, талбайгаа үргэлж цэвэр байлгах зэрэг нь тэдэнд гүн шингэсэн соёл.

Чанарын хяналт бол шат дараалсан, системтэй процессоор явагддаг. Зураг төслийн шатанд олон удаагийн инженерийн тооцоо, норм дүрмийн хяналт хийгдэнэ. Материал, тоног төхөөрөмжийг хүлээн авах бүрд чанарын баталгааг баримтжуулна. Гүйцэтгэлийн явцад өдөр бүр хяналт, самбартай зурган баталгаажуулалт, бичилтүүд хийгдэж, үе шат бүрд албан ёсны шалгалтаар дараагийн ажил руу ордог. Эцэст нь хөндлөнгийн болон төрийн хяналтын байгууллага баталгаажуулж байж барилга ашиглалтад орно.

Нэг үгээр хэлбэл, Японы барилгын салбар “итгэлцэл дээр тулгуурласан нарийн тогтолцоо”. Тэнд хүн бүр өөрийн ажлаа 100 хувь гүйцэтгэх ёстой гэдгээ ойлгож ажилладаг, тиймээс чанар, аюулгүй байдал, үр ашиг гурвын тэнцвэр алдагддаггүй.

Хог шатаан боловсруулах байгууламж 

19 давхар тансаг зэрэглэлийн орон сууцны төслийн инженерээр ажиллахад ямар сорилтууд тулгарч байв? Япон компанид гадаад инженер ажиллахад ямар шаардлага тавигддаг вэ?

Барилгуудыг хоорондоо бараг зайгүй шахуу тулгаж барьсан өндөр барилгуудыг Японы зураг, аниме киноноос та бүхэн их харж байсан байх. Яг л тийм хоёр талын барилга хоорондоо 1м хүрэхгүй зайтай барилга байсан. Нэмээд нүүрэн тал нь гол замд тулсан, арын хэсэгт нь тээврийн хэрэгслийн орц гарц байгаагүй учраас барилга угсралтын төлөвлөлт нэлээн төвөгшилтэй байсан.

Мөн тус барилга нь зоорийн давхартай төсөл байсан тул анхны төлөвлөлтийн шатанд  гол технологиудыг тооцоолоогүй байсан. Үүнийг шийдвэрлэхийн тулд BIM ашиглан бүх инженерийн системийг нарийвчлан загварчилж, төлөвлөлтийг тодорхой болгосон. 

Энэ төслийн хэрэгжилтийн үед хиймэл оюун ухааны технологиудын чадамж сайжирсан байсан тул би AI-д суурилсан автоматжуулалт болон мэдээлэл солилцох хялбаршуулалтыг төсөлдөө нэвтрүүлж чадсан. 

Япон компанид гадаад инженер, тэр дундаа барилгын төлөвлөлтийн түвшинд ажиллана гэдэг ховор тохиолдол. Тиймээс ийм байр сууринд ажиллаж байгаа гадаад инженерүүдэд Япон инженерүүдтэй адил, заримдаа бүр илүү гүйцэтгэл гаргах өндөр шаардлага тавигддаг. Энд үндэс угсаа, хэл соёл биш, харин ур чадвар, ажлын бүтээмж, шийдвэр гаргах хурд л үнэлэгдэнэ. Үүний үр дүнд инженерийн ажиллах орчин ч өөрөө тодорхойлогддог. Тухайн хүний чадвар, хариуцсан үүрэг, шийдвэр гаргах түвшнээс шалтгаалан зарим нь ажлын цагийн 80%-ийг оффист, 20%-ийг талбайд, харин зарим нь эсрэгээрээ 80%-ийг талбайд, 20%-ийг оффист ажилладаг.

Өөрөөр хэлбэл, ажлын байршлын харьцааг үндэсний ялгаа бус, инженерийн бодит гүйцэтгэл, ур чадвар тодорхойлдог өрсөлдөөнтэй орчин юм.

Японы барилгын салбарын тогтолцоо, систем нь ямар байдаг вэ? Монголд барилгын ажлыг эхлүүлэхийн тулд маш олон гарын үсэг авах хэрэгтэй болдог. 

Японд барилгын ажил эхлүүлэхийн тулд Монгол шиг олон гарын үсэг цуглуулах шаардлага бараг байдаггүй. Учир нь цахим зөвшөөрлийн систем хөгжсөн. Газрын зөвшөөрөл, барилгын зөвшөөрөл, хяналтын тайлан зэрэг бүхий л бичиг баримт нь онлайн бүртгэлийн системээр дамжин баталгааждаг.

Барилгын төслийн бүхий л үе шатанд хяналт тасралтгүй явагддаг бөгөөд “улсын комисс” гэхээсээ илүү шат дараалласан чанарын хяналтыг голчлон гүйцэтгэгддэг. Барилгын ажлыг эхлүүлэхэд “хүнд суртал” байхгүй. Японд бол журам нь ил тод, мэдээлэл нь нээлттэй, процесс нь тодорхой байдаг. Тиймээс систем л зөв ажиллаж байвал хэн ч байсан хүсэлт гаргасан дарааллын дагуу хугацаа алдахгүй зөвшөөрлөө батлуулж авдаг.

Барилгын компаниуд тусгай зөвшөөрөл авдаг уу? 

Тийм ээ, Японд барилгын компаниуд бүгд тусгай зөвшөөрөлтэй. Барилга архитекторын байгууллага гэхэд аймаг нийслэлийн захирагчид бүртгүүлсэн байх шаардлагатай байдаг. Мөн төвөгшилийн зэргээсээ шалтгаалж нарийн мэргэшил шаардсан төслүүд дээр бол заавал механик, цахилгаан(MEP) болон Коозоо сэккэй ши(бүтээцийн мэргэшсэн архитектор)-ийн оролцоо шаардлагатай гэж хуульчилсан байдаг.    Барилга угсралтын зөвшөөрлийг (MLIT) буюу Газрын болон дэд бүтцийн яам нь олгодог. Ангилал нь “ерөнхий гүйцэтгэгч”, “туслан гүйцэтгэгч”, “мэргэжлийн чиглэл” гэх мэт төрөлтэй бөгөөд зөвхөн тухайн хүрээндээ ажиллах эрхтэй байдаг. Жишээлбэл, сантехникийн компани нь зөвхөн сантехникийн ажлыг гүйцэтгэнэ; цахилгааны компани бол зөвхөн цахилгаан угсралт хийнэ гэх мэт. Энэ нарийн мэргэжлийн систем нь чанарын баталгаа болдог.

Японы барилгын салбарт ямар хууль, дүрэм үйлчилдэг вэ? Үүнээс Монголд хэрэгжүүлэхэд оновчтой ямар систем байна вэ? 

Японы барилгын салбар дараах гол хуулиудын дагуу зохицуулагддаг. Үүнд, “Барилгын стандартын тухай хууль” нь барилга байгууламжийн аюулгүй байдал, газар хөдлөлтөд тэсвэртэй байдал, галын хамгаалалт, бүтцийн чанарын шаардлагыг тодорхойлдог. Харин “Барилгын бизнесийн тухай хууль” нь барилгын компаниудын лицензийн журам, гэрээний харилцаа болон үүрэг, хариуцлагыг зохицуулдаг. Мөн “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хууль” нь барилгын талбайн ажиллагсдын аюулгүй орчин, ослоос урьдчилан сэргийлэх тогтолцоог нарийвчлан заасан байдаг.

Монголын нөхцөлд эдгээрээс гол зарчмуудыг нь нутагшуулах бүрэн боломжтой гэж боддог. Нэгдүгээрт, чанарын хяналтын шат дараалсан тогтолцоо буюу барилгын бүх үе шатанд хяналт тавих ил тод, хариуцлагатай системийг бий болгох, хоёрдугаарт, цахим зөвшөөрлийн нэгдсэн системтэй болсноор бичиг цаасны хүнд суртлыг багасгаж, төслийн хэрэгжилтийг түргэсгэх, гуравдугаарт, BIM технологид суурилсан төлөвлөлт ба удирдлагыг нэвтрүүлж зураг төслийн нарийвчлал, зардлын хяналт, мэдээллийн интеграцийг сайжруулах хэрэгтэй. Мөн аюулгүй ажиллагааны соёл төлөвшүүлснээр осол, эрсдэлийг бууруулах урт хугацааны тогтолцоо бий болгох боломжтой.

Эдгээрийг үе шаттайгаар нэвтрүүлснээр хүнд суртал багасаж, барилгын чанар бодитойгоор сайжирна гэж бодож байна. 

Японд ямар барилгууд үнэ цэнтэй байдаг вэ? 

Монголд байрлалаас үнэ хамаардаг бол Японд “чанар, насжилт, газар хөдлөлтөд тэсвэртэй байдал” хамгийн чухал үзүүлэлт болдог. Японы орон сууц, оффисын үнэлгээ нь газар хөдлөлтөд тэсвэртэй бүтцийн системтэй байх, барилгын насжилт бага, засвар үйлчилгээний түүх тодорхой байх, BIM, IoT системтэй өгөгдлөөр хянагддаг байх зэрэг үзүүлэлтүүдээр хэмжигддэг.

Жишээ нь, газар хөдлөлтийн дараа ч бүтцийн гажилтгүй үлдсэн барилгуудын үнэ эсрэгээрээ өсдөг. Харин хуучин модон байшин, эсвэл чанарын баталгаажуулалтын тайлангүй барилга бол байршил сайтай байсан ч үнэлгээ нь дорддог.  

Японд Монгол инженерүүд цөөнгүй ажиллаж байгаа санагддаг. Хоорондоо хамтарч ажилладаг уу? 

Манай улсын залуучуудын ихэнх нь Японы Токио, Осака зэрэг томоохон хотуудын орчимд ажиллаж, амьдардаг. Харин миний хувьд Японы баруун бүсийн Фүкүока хотод барилгын инженерийн салбарт ажиллаж байна. Энэ бүсэд Монгол инженерүүд харьцангуй цөөн байдаг нь онцлог.

Японд ажиллаж эхэлснээсээ хойш энэ оны дөрөвдүгээр сар хүртэл өөр Монгол инженертэй хамтран ажиллах боломж гараагүй байсан. Харин энэ жил миний ажиллаж буй компанид Монгол коосэн сургуулийн хоёр шинэ төгсөгч залуу инженерийг ажилд авсан. Мундаг хоёр залуутай хамтран ажилладаг болсондоо би баяртай байгаа.

“Сүүлийн жилүүдэд хиймэл оюун ухаан (AI) барилгын инженерүүдийн өдөр тутмын ажлын салшгүй туслах болж байна”

Яг одоо юун дээр төвлөрч, ямар чиглэлээр ажиллаж байна вэ? BIM- ийн мэргэжилтэн, барилгын дижитал хөгжүүлэлт дээр ажиллаж байгаа гэж сонссон. 

Өнгөрсөн зургаан сараас компанийнхаа төв оффист шилжин ажиллаж байгаа. Зөвхөн нэг төсөл хариуцах биш, хэд хэдэн төсөлд зэрэг арын менежментийн оффис зарчмаар төслийн төлөвлөлтөд дэмжлэг үзүүлэх ажлыг гүйцэтгэж байна. 

Үүнээс гадна BIM болон хиймэл оюун ухаанд суурилсан шийдлүүдийг ашиглан бага хүн хүчээр төслийн үр ашиг, бүтээмжийг нэмэгдүүлэх чиглэлд анхаарч, Дижитал шилжилтийн албанд харьяалагдан ажиллаж байна. Тодруулбал, одоогоор ANDPAD төслийн менежментийн платформыг байгууллагын хэмжээнд нэвтрүүлэх, мөн түүн доторх Light BIM-ийн тусламжтайгаар барилга угсралтын ажлыг 3D орчинд төлөвлөх, гүйцэтгэх, хянах системийг бүрдүүлэх ажлыг хариуцан ажиллаж байна.

Мөн хиймэл оюуны агентууд болон хиймэл оюун ухаант хэрэгслүүдээр давтагддаг ажлуудыг автоматжуулах, инженерүүдийн бүтээмжийг нэмэгдүүлэх чиглэлд судалгаа, туршилт, нэвтрүүлэлтийн ажлуудыг хийж байгаа. 

Одоогоор PMO (Төслийн менежментэд дэмжлэг үзүүлэх) хэлтэс , BIM нэвтрүүлэлтийн болон Системийн гэсэн гурван албанд зэрэг харьяалагдаж байгаа ч, алба бүрийн чадварлаг, хичээнгүй хамт олны дэмжлэг болон хиймэл оюуны ачаар ажлын ачаалал тэнцвэртэй байгаа. 

Манай компанид BIM модель үүсгэхэд ArchiCAD болон Revit, харин BIM менежмент, хяналт хийхэд Solibri, BIMx, мөн ANDPAD BIM зэрэг программуудыг ашигладаг.  Бусад компаниудыг ажиглаад байхад зураг төслийн компаниуд ArchiCAD талдаа, харин угсралтын компаниуд Revit талдаа программуудаа тохируулж хэрэглэх нь элбэг.

Харин хиймэл оюун ухааны программ, системийн нарийн мэдээлэл нь компанийн нууцад хамаарах тул дэлгэрэнгүй дурдах боломжгүй юм.

Барилгын салбарт AI хэрхэн нэвтэрч, хөгжиж байна вэ? Цаашид барилгын менежментэд хиймэл оюун, автомат хяналт, өгөгдлийн анализ ямар үүрэгтэй болох вэ?

Барилгын салбар бол мэдлэгт суурилсан, өндөр хариуцлагатай салбар. Бүх төрлийн ажилбар нь тооцоолол, судалгаа, өгөгдлийн шинжилгээ дээр үндэслэдэг. Барилгын ажлын өмнө заавал аюулгүй байдал, чанар, технологийн шаардлага, төлөвлөсөн хугацааг хангах ажилбарын төлөвлөлтийн баримт бичиг боловсруулж, түүний дагуу хэрэгжүүлэх ёстой. Цаашлаад гүйцэтгэлийг тогтмол хянах, үе шаттай тайлагнахыг бас давхар шаарддаг.  Эдгээр болон өөр бусад ажилбаруудыг гүйцэтгэх үед барилгын инженерүүдийн хиймэл оюун ухаан(AI)-ийг өдөр тутмын ажилдаа туслах хэрэгсэл болгон ашиглаж байна. Наад зах нь мэдээлэл, судалгаа цуглуулах, бичиг баримт боловсруулах, дүн шинжилгээ хийх зэрэгт AI-ийн дэмжлэгийг ашиглаж, зарим давтагддаг ажилбарыг бүрэн автоматжуулах боломж бүрдээд байна. Тухайлбал, хиймэл оюунд холбогдсон камерын системүүд барилгын талбайн аюулгүй байдлыг хянах, эрсдэлийг урьдчилан үнэлэх, мөн AI-д суурилсан гүйцэтгэлийн хяналтын системүүд бүтээмжийг бодит хугацаанд шинжилж, сайжруулах үүрэг гүйцэтгэж байна.

Одоогоор хиймэл оюун хөгжлийн эхэн үедээ байгаа хэдий ч мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар, цаашид удирдах түвшний (цагаан захтан) ажил үүргийн тоо буурч, техник, гүйцэтгэлийн (цэнхэр захтан) ажлын байр харьцангуй нэмэгдэх хандлага ажиглагдаж байна.

Ирээдүйн барилгын менежмент бол нэг хяналтын самбараас олон төслийг зэрэг хянах боломжтой, нөөцийн хуваарилалт уян хатан болж өөрчлөгдөнө гэж харагдаж байна. Одоогийн систем хүний оюун ухааны хүрээнд системчлэгдсэн байдаг бол, хиймэл оюуны тусламжтайгаар өгөгдлийн цар хүрээ, шийдвэрийн нарийвчлал хэд дахин тэлэх боломж нээгдэж байна. Үүний үр дүнд бизнесийн үйл ажиллагаа өргөжиж, эдийн засгийн идэвхжил улам нэмэгдэх нь ойрын ирээдүйд бодитой хандлага болж байна. Гэвч үүний зэрэгцээ эрчим хүчний хомсдол, тогтвортой нөөцийн менежмент нь хүн төрөлхтний өмнө тулгарсан томоохон сорилт хэвээр үлдэх нь тодорхой.

 Би хиймэл оюуны талаар хэт хүлээлт тавьсан зүйлс ярьж байж болох ч, та энэ чиглэлийн судалгаануудыг тулгаад үзвэл адилхан үр дүнг олж харах болов уу гэж бодож байна.

Монголын барилгын салбарт BIM нэвтрүүлэхэд ямар алхмууд хэрэгтэй гэж бодож байна? 

BIM нь барилгын салбарт мэдээлэл, төлөвлөлт, хяналтын шинэ түвшнийг авчирч байгаа ч, цаасан баримтад тулгуурласан уламжлалт хэв маягтай зөрчилдөж нэвтрүүлэлтийн шатанд тодорхой бэрхшээл үүсгээд байгаа юм. Инженер бүр таблет эсвэл гар утсаараа л моделио шалгах, хүссэн мэдээллээ барилгын талбай дээрээ байхдаа гаргаж авах болон оруулах боломжтой байвал энэ нь барилгын талбай хүртэлх нэвтрүүлэлт болж чадна.  Тэгвэл энэ асуудлыг шийдсэн үйлчилгээнүүд Японд эрчимтэй хөгжиж байна.

Манай компанийн BIM нэвтрүүлэлтийн алба гэхэд, бүх алба нэгжийн инженерүүд гар утаснаасаа модельтой шууд харьцах, мэдээлэл авах боломжийг бүрдүүлэн ажиллаж байна.

Мөн BIM нэвтрүүлэлтийг нэгдсэн өгөгдлийн орчин (CDE)-той болон SaaS (Үүлэн үйлчилгээ хэлбэрийн программ) шийдэлтэй хослуулах хэрэгцээ гарч ирдэг. Энэ нь мэдээллийн хүртээмжийг сайжруулах, төслийн оролцогчдын хамтын ажиллагааг уялдуулах, өгөгдлийн найдвартай байдлыг хангах чухал алхам юм.    Миний зүгээс үзэхэд Монголын барилгын салбарт BIM бүрэн нэвтрүүлэхэд бодлогын дэмжлэг-ээр нэг стандарт тогтоож өгөх, нэгдсэн загвар (template) хэрэглээнд нэвтрүүлэх, улсын төсвийн төслүүдийг CDE систем дээр нэгтгэж хувийн компаниудаа түүчээлэн жишиг болж ажиллах шаардлагатай. Зураг төслийн компаниуд болон төсөл гүйцэтгэгч компаниудын хоорондын хамтийн ажиллагаа мөн BIM нэвтрүүлэлтэд чухал үзүүлэлт болж өгнө. Жишээ нь гэхэд: Зураг төслийн компаниуд хөдөлмөр зарцуулан үүсгэсэн BIM моделоо Барилга угсралтын компаниудад хэрэглэх боломжуудаар хангах, буцаагаад Барилга угсралтын компаниудиас шаардлагатай байгаа Моделчилолоо Зураг төслийн компаниуддаа захиалдаг байх гэх мэт.

“Би тархины ажиллагааг илүү үр дүнтэй ашиглах ур чадвар суралцсан” 

Хэдэн хэлээр ярьдаг уу? Гадаад хэл суралцах нь инженер хүнд ямар боломжийг нээдэг вэ?  

Суралцах гэдгийг өөрийн дадал болгохыг хичээдэг. Өөрийгөө мэдэж байна гэж хэзээ ч боддоггүй, үргэлж дахин шалгаж, бусдаас суралцаж байдаг. Энэ нь миний мэдэж суралцъя гэсэн сэтгэлгээг дэмжиж өгдөг. 

Англи болон Япон хэлээр ярьдаг. Өөр бусад хэлийг нэмж сурах төлөвлөгөөтэй байгаа. Сурсан хэл болгон инженер хүнд мэргэжлийн хүрээг тэлэхээс гадна, карьерын дараагийн түвшинд гарах боломжийг олгодог гэж боддог.

Сүүлийн жилүүдэд та өөрийнхөө ямар ур чадварыг илүү хөгжүүлсэн бэ? 

Жилийн өмнө байсан бол барилга угсралтын менежмент гэж хариулах байлаа. Тэр үед Японы барилгын инженерийн 2-р зэрэг аваад, 1-р зэргийн шалгалтад бэлдэж байсан.  Тэгэхэд өдөр тутмын ажил маань бүхэлдээ энэ чиглэлд төвлөрдөг байсан.

Харин одоо бол арай өөр хариулт өгнө. Би тархины ажиллагааг илүү үр дүнтэй ашиглах ур чадвар суралцсан. Энэ чадварыг эзэмшсэнээр би шинэ мэдлэг, чадвар хурдан сурах, хувийн зохион байгуулалт, сэтгэл зүй, системтэй сэтгэх чадварыг сайжруулж, гүүглийн ахлах инженер Баттулгын хэлсэн шиг ажлыг яг л “муухан машин шиг” тогтвортой, үр ашигтай гүйцэтгэхийг хичээж байна.

Мэргэжлээрээ амжилттай ажиллахад тань хамгийн их нөлөө үзүүлсэн хүн хэн байсан бэ? 

Өөрийгөө хөгжүүлэхэд минь нөлөө үзүүлсэн олон хүн бий. Эхнийх нь бол ШУТИС-ийн манай ангийг даасан зөвлөх багш Н. Гэрэлтцолмон юм. Багшийн минь орсон лекцүүд нь төслийн менежментийг өргөн цар хүрээнд харах, мэргэжлийн мэдлэгээ практикт хэрхэн ашиглах, бусад компаниудын менежментийн арга туршлагыг судлах дадлыг суулгахад маш их нөлөөлсөн.

Дараагийнх нь бол М-Си-Эс Проперти ХХК-д хамтран ажиллаж байсан инженер ах нар, ялангуяа Адилбиш ахыг дурдмаар байна. Тэрээр мундаг инженер, одоо бол менежерээр ажилладаг. Манай барилгын салбарынхан андахгүй байх. Хамтран ажиллаж байх үед түүний ажлын арга барил, асуудалд хандах зохион байгуулалт надад суралцах зүйл ихтэй байсан. Мэргэжилдээ дуртай, ажилдаа чин сэтгэлтэй болоход нөлөөлсөн хүмүүсийн нэг.

Сүүлд нь дурдах хүн бол Японд ажиллах хугацаандаа “Хог боловсруулах барилгын төсөл”-өөс эхлэн удирдлагад нь ажилласан Кажи гуай, 60 гаран настай Япон инженер, менежер хүн юм. Би Кажи гуайгаас ажлыг яаж хянуур, нягт нямбай хийх талаар үлгэрлэн суралцсан. Япон чанар гэдгийг бүрэн үнэртүүлсэн инженер хүн гэж боддог. 

Ирээдүйд ямар чиглэлээр илүү нарийн мэргэшиж ажиллах зорилготой  вэ? 

Хиймэл оюун, технологийн энэ цаг үед хөдөлмөрийг багасгаж, мэдлэг болон технологиор бүтээмжийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр нарийн мэргэших зорилготой, түүнийгээ хэрэгжүүлж эхлээд явж байна. Өөрийн багаа бүрдүүлж байгаа бөгөөд тэдний болон өөрийн туршлага, судалж суралцсан мэдлэгүүдээ технологийн салбарын дэвшилтүүдтэй хослуулан Монгол компаниуддаа консалтинг хэлбэрээр үйлчилгээ хүргэж ажиллах төлөвлөгөөтэй байна.

Залуу инженерүүддээ юу гэж зөвлөх вэ?  

Газрын зураг дээр тэмдэглэгдэн үлдэх бүтээн байгуулалтад гар бие оролцож байгаа гэдгээ санаж урам зоригтой ажиллаарай. Ажлын газрынхан болон талбайн ажилчидтай их ярьж байгаарай. Чи тэдэнд ямар чухалд тооцогдож байгаагаа мэдрээд хичээх сэтгэл цаанаасаа ундарч ирнэ.

Төслөө төлөвлөхдөө зөвхөн ирэх 1–2 сарын ажлаар хязгаарлахгүй, бүхэл бүтэн төсөл, гүйцэтгэлийн хүрээг төсөөлж байгаарай. Энэ нь дараагийн үе шатны ажилд бэлэн, урьдчилан тооцоолж байх чадвартай болгоно. 

Ямар ч ажлыг заавал давхар шалгах хэвшилтэй болоорой. 20 жил туршлага хуримтлуулсан хүн ч алддаг юм шүү.

Эцэст нь хэлэхэд, үргэлж суралцаж, шинэ зүйлд нээлттэй байх нь чухал. Одоогийн хиймэл оюуны нэг чатанд бүтэн курсийн товчлолыг бэлдүүлж, ерөнхий ойлголт авах боломжтой болсон үе шүү. Мөн олон өгөгдөл, судалгаа нээлттэй болсон. Чи өөрөө хүсвэл ямар ч хэмжээний мэдлэгтэй болж чадна гэж хэлмээр байна. 

Хэрвээ та Монголд ажиллах боломж гарвал ямар төрлийн төслийг удирдахыг хүсдэг, Юу хийж бүтээнэ гэж мөрөөддөг вэ? 

Хэрвээ Монголд нийслэлийн өргөтгөл эсвэл Шинэ нийслэл хотын төсөл хэрэгжвэл, би өөрийн хүчээ харамгүй зориулан оролцоно. Яг одоо бол найзууд болон хамтран ажиллаж байсан залуустайгаа мэргэжлийн баг бүрдүүлэн ажиллаж, Монгол Улсынхаа бүтээн байгуулалтад бодитой хувь нэмрээ оруулах ажлыг эхлүүлэхээр төлөвлөж байна.Миний мөрөөдөл бол Монгол улсыг Азийн Дубай болгоход гар бие оролцох явдал юм.

Санаанд багтсан зүйл, заяанд багтдаг гэдэг. Монгол Улс маань Азийн Дубай болох болтугай. Таны цаашдын ажил хөдөлмөрт амжилт хүсье.