Засгийн газрын 2024–2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт эдийн засгийн өсөлтийг хурдасгах, бүс нутгийн тэнцвэртэй хөгжлийг хангах, иргэдийн амьдрах орчныг сайжруулах зорилгоор олон салбарыг хамарсан томоохон мега төслүүдийг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн. Энэ хүрээнд барилгын салбарын зах зээл эрчимтэй тэлж, хөгжлийг эрчимжүүлэх, барилгын материалын эрэлт, ажлын байрны хэрэгцээг нэмэгдүүлэх бодит нөхцөл бүрдээд байна. 

14 мега төсөл – 43,2 их наядын хөрөнгө оруулалт 

Засгийн газар 2025 оноос хэрэгжүүлж эхэлж буй 14 мега төсөл нь дэд бүтэц, эрчим хүч,  уул уурхай зэрэг салбарыг хамарч, эдийн засгийн бүтээмжийг нэмэгдүүлэх, ажлын байр бий болгох, бүс нутгийн хөгжлийг дэмжих зорилготой. Эдгээр төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд урьдчилсан тооцооллоор 43,2 их наяд төгрөгийн хөрөнгө оруулалт шаардлагатай байгаа юм. 

Засгийн газрын тооцооллоор, хэрэв эдгээр төслүүдийн тав ба түүнээс дээш нь 2025 онд хэрэгжиж эхэлбэл, тухайн оны эцэст дотоодын нийт бүтээгдэхүүн (ДНБ) 95 их наяд төгрөгт хүрэх боломжтой. Харин 2026 он гэхэд бүх төслүүд бүрэн хөдөлгөж чадвал 2028 он гэхэд ДНБ 132.3 их наяд төгрөгт хүрч, нэг хүнд ногдох ДНБ 10,000 ам.долларт хүрэх бодит боломжтой гэж мэдэгдээд байгаа билээ.

2025 оны байдлаар дараах таван мега төсөл хэрэгжиж эхлээд байгаа юм.

Гашуунсухайт–Ганцмодны төмөр замын төсөл – Нүүрсний экспортын тээврийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх зорилготой.

Эрдэнэбүрэнгийн усан цахилгаан станцын төсөл – Сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх, эрчим хүчний хангамжийг сайжруулах зорилготой.

Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн төсөл – Шатахууны импортыг бууруулах, эдийн засгийн хараат байдлыг багасгах зорилготой.

Зөөвч-Овоо ураны төсөл – Ураны олборлолтыг нэмэгдүүлэх, экспортын орлогыг өсгөх зорилготой.

Тавантолгойн 450 МВт-ын дулааны цахилгаан станцын төсөл – Эрчим хүчний хангамжийг сайжруулах, үйлдвэрлэлийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх зорилготой.

Улаанбаатар хотод хэрэгжүүлэх 24 мега төсөл 

Улаанбаатарт 2025–2028 онд хэрэгжихээр төлөвлөсөн 24 мега төсөл нь авто замын түгжрэлийг бууруулах, агаарын бохирдлыг багасгах, орон сууцны хүртээмжийг нэмэгдүүлэхийг зорьж буй. Үүнд Улаанбаатар хотыг тойрсон дэд бүтцийн томоохон шинэчлэлүүд, ногоон хөгжлийн бодлого, орон сууцны шинэ хороолол, төвлөрлийг сааруулах ажлууд багтаж байна.

Засгийн газар 2025 оныг “Нийслэлийн дэд бүтцийн хөгжлийг дэмжих жил”-ээр зарлаж, нийслэлийн агаар, орчны бохирдол, авто замын түгжрэл, иргэдийн амьдралын чанарыг дээшлүүлэхэд чиглэсэн төслүүдийг үр ашгийн хувьд эрэмбэлсэн жагсаалтыг гаргасан. Эрэмбэлсэн мега төслүүдийг “Нийслэл Улаанбаатар хотын 2040 он хүртэлх хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөө”, Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого “Алсын хараа-2050”, дунд хугацааны “Шинэ сэргэлтийн бодлого” зорилтот хөтөлбөртэй уялдуулан хэрэгжүүлнэ.

40 000  айлын орон сууцад 90 285 тн цемент, 176 501 тн арматур хэрэгцээтэй 

ХББОСЯамнаас орон сууцжуулах бодлого барьж, "150,000 айлын орон сууц" үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн. Энэ нь дундаж болон түүнээс бага орлоготой иргэдийг орон сууцаар хангах, хэт төвлөрлийг сааруулах, барилгын салбарыг өргөжүүлэх нэг хөшүүрэг болж байна.

Эх сурвалж: ХББОСЯам 

Манай улсын хувьд жилд дундажаар 20 мянган айлын орон сууц ашиглалтад ордог гэж үздэг. Харин 150 000 айл - орон сууц хөтөлбөрийн хүрээнд 2025 онд  40 000  айлын орон сууцыг ашиглалтад оруулах төлөвлөгөөтэй байна. Одоогийн байдлаар газар төлөвлөлтийн ажил бүрэн шийдэгдсэн бөгөөд барилгын материалын нийлүүлэлт, барилгын ажлын бэлтгэл ажлууд хийгдэж байгаа бөгөөд 90 285 тн цемент, 176 501 тн арматур, 1.2 сая м3 бетон зуурмагийн хэрэгцээ үүсэхээр байна. 

Эх сурвалж: ХББОСЯам

Барилгын материалын эрэлт, нийлүүлэлтийн прогноз 

Эдгээр төслүүд хэрэгжиж эхэлснээр барилгын материалын эрэлт, нийлүүлэлт нэмэгдэнэ гэж үзэж байгаа бөгөөд импортын барилгын материалын эрэлт, нийлүүлэлтийн прогнозоос харвал 2025 онд өмнөх оноос 12,6 хувь, 2026 онд 22,7 хувь үнийн дүнгийн өсөлттэй байх төлөвтэй байна. 

Барилгын төрлөөс хамааран төсөвт өртгийн 10–30 хувь хүртэлх хувийг эзэлдэг арматурын нийлүүлэлт нь 2025 оны 03 сарын байдлаар өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 60% өсөлттэй байна. Гэвч жилийн эцсийн дүнгээс авч үзвэл арматурын эрэлт өмнөх жилүүдээс төдийлөн нэмэгдэхгүй байх төлөвтэй байгаа юм. 

Эх сурвалж: Гаалийн Ерөнхий Газар