ОРШИН СУУГЧДЫГ БАЙРНЫ ЭЗЭД БОЛГООГҮЙ ЦАГТ УЛС ТӨРИЙН ТОГТВОРТОЙ БАЙДАЛ БҮРДҮҮЛЖ ЧАДАХГҮЙ

ОРШИН СУУГЧДЫГ БАЙРНЫ ЭЗЭД БОЛГООГҮЙ ЦАГТ УЛС ТӨРИЙН ТОГТВОРТОЙ БАЙДАЛ БҮРДҮҮЛЖ ЧАДАХГҮЙ

Сүүлийн үед монголчуудын ярианы гол сэдэв Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй 100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөр болсон. Яаж хамрагдах вэ, барилга байшин нь хаана байна бэ, ямар материал бүрдүүлэх вэ гэхчилэн олон олон асуулт тээсэн иргэд Орон сууцны санхүүжилтийн корпорацийн босгыг элээж буй юм. Энэ хөтөлбөр амжилттай хэрэгжихэд Монгол Улс нэг сумаар хоёр туулай зэрэг унагах учиртай. Нэгдүгээрт, ард иргэдийнхээ амьдралыг сайжруулж, тохитой тухтай аж төрөх боломжоор хангана. Хоёрт, Улаанбаатарыг гамшиг болтол бүрхсэн утаанаас сална.

Азийн бар болсон улс орнууд ч яг л өнөөгийн бидэн шиг ийм хөтөлбөр хэрэгжүүлж, иргэдээ хямд орон сууцаар хангах замаар утаанаас салж улмаар хөгжлийн өндөр түвшинд хүрсэн бодитой жишээ ч бий. Сингапурын Ерөнхий сайд асан Ли Гуан Яао улс орноо хөгжилд хөтөлсөн он цагуудынхаа тухай “Буурай орноос бусдын манлайд хүрсэн замнал” номдоо иргэдээ орон сууцжуулах ажлыг хэрхэн хийж байсан тухай ийн бичсэн байна.

 

...Миний гол зорилго бол улсын нийгмийн баялгийг иргэн бүрт ногдох хувь хэмжээгээр шударга хуваарилан олгох, нийгэмд иргэн бүрийн эзлэх байр суурийг батлагаатай болгоход оршиж байлаа. Иргэн бүр гэр оронтой байгаасай гэж би хүсч байв. Хямд хөлс төлөн олон айл суудаг мөртлөө өрөвдмөөр байдалтай байр сууц, өөрийн гэсэн орон сууцаараа бахархан бардамнадаг улс орны хүн ардын хоорондын ялгааг би нүдээрээ харсан хүн. Тийм болохоор өрх бүрийг орон сууцаар хангаж чадвал улс орны дотоод байдал тогтвортой болно гэдэгт би итгэлтэй байлаа. Тэгээд бид Сингапур Малайзийн бүрэлдэхүүнд байсан 1963 оны есдүгээр сард болсон сонгуульд ялсныхаа дараа Орон сууц, хотын хөгжлийн газар /ОСХХГ/ байгуулж, хувийн орон сууцны хөтөлбөр боловсруулан зарласан юм. ОСХХГ-ыг бид эхлээд ажилчдад зориулсан хямд орон сууц барих ажил эрхлэх Засгийн газрын байгууллага маягтай 1960 онд байгуулсан юм. Тэр байгууллагынхан 1964 онд өөрийн гэсэн орон сууцтай болохыг хүсэгчдэд бага хүүтэй, арван жилд багтаан төлөх орон сууцны зээл олгох санал дэвшүүлсэн. Анхны хөрөнгө оруулалт болох 25 хувийг төлөх чадвартай айл өрх олонгүй байсан болохоор энэ санал амжилт олоогүй юм.

Сингапур тусгаар тогтнолоо 1965 онд зарласны дараа эргээд харахад манай сонгогчид бүгд хотынхон болохыг хараад миний санаа зовж билээ. Бусад оронд нийслэлийн хүн ард голдуу эрх баригчдынхаа эсрэг санал өгдөг болохыг би ойлгосон минь санаа зовохын бас нэг шалтгаан байсан хэрэг. Оршин суугчдыг байрны эзэд болгож чадаагүй цагт улс төрийн тогтвортой байдал бүрдүүлж чадахгүй гэдэгт би бүрэн итгэлтэй байлаа. Бас өөр нэг учир шалтгаан бол Сингапурын зэвсэгт хүчинд алба хашиж байгаа залуучууд эцэг эхийнхээ гэр орныг гадны өнгөлзлөгөөс хамгаалж байна хэмээх итгэл үнэмшил байлаа. Хэрэв цэрэг эрийн ар гэр орон байргүй бол баячуудын эд хөрөнгийг хамгаалж байгаа болчихно. Он цагийн гүн рүү хяргах түүхийн баялаг өв уламжлалгүй манайх шиг нийгэмд өмч хөрөнгөтэйн мэдрэмж чухал гэдэгт би итгэж байсан хэрэг. Энэ тал дээр миний хамгийн гол дэмжигч бол Батлан хамгаалахын сайд Кен Сви байж билээ. Бусад сайд орон байртай болгох хэрэгтэй, гэхдээ аминд тулсан зүйл биш гэж үзэж байсан.

Колонийн үеийн Сингапурын Засгийн газар тэтгэврийн хадгаламжийн маягаар маш энгийн, ойлгомжтой загвараар ажиллахаар тооцсон Нийгмийн хангамжийн төв сан /НХТС/-г зохион байгуулсан байв. Энэ сангийн журам ёсоор ажилчин хийгээд ажил олгогч хоёр тус бүртээ цалингийн таван хувьтай тэнцэх хэмжээний хөрөнгийг санд хуримтлуулах бөгөөд ажилтан 55 нас хүрээд уг хуримтлагдсан мөнгийг авахаар тооцсон юм. Харин энэ мөнгө тэтгэврийн хангамжинд хүрэхээргүй байсныг хэлэх хэрэгтэй. Кен Сви бид хоёр албан журмаар хийгдэж байсан энэхүү даатгалын схемийг өргөтгөх замаар ажилчин нэг бүрийг орон байртай болгох боломж нээх алхам хийхээр шийдэж билээ. Ингээд Нийгмийн халамжийн төв сангийн тухай хуулийг 1968 онд гаргаж, санд хуримтлуулах хөрөнгийн хувь хэмжээг нэмэгдүүлж, улмаар ОСХХГ-аас байр орон сууц хувьчлах журам боловсруулан нийтэд зарласан. Ажилтан, ажилчид НХТС-д хуримтлуулсан хөрөнгөө орон сууцны зээлийн эхний хөрөнгө оруулалтын 25 хувьд ашиглах эрхтэй болсны дээр байрны зээлээ сар бүрийн цалингаасаа 20 жилийн турш төлж барагдуулах эрхтэй болсон.

ОСХХГ-аас байр худалдан авахыг хүсэгчдийн тоо 1967 онд 3000 байсан бол 1996 онд 70000 болж өссөн. 1990-ээд онд байр авагчдын тэн хагасаас илүү нь өөрийн эзэмшлийн байртай хэдий ч байрны нөхцөлөө сайжруулахыг хүсэгчид байсан юм. ОСХХГ-ын судалгаагаар 1996 онд 750 мянган орон сууц байсан бөгөөд үүний есөн хувьд л хөлсөөр суудаг, бусад нь бүгд эзэдтэй болсон байсан. Байрны үнэ хамгийн хямд гурван өрөө 150 мянган доллараас эхлээд тансаг байр 450 мянган долларын хооронд хэлбэлзэж байв.

Байр орон сууцны энэ ажилд би үе үе шууд гардан оролцдог байлаа. Тухайлбал, 1984 оны тавдугаар сард ОСХХГ-ынхнаас баригдаж байгаа байрны чанарыг сайжруулах, барилгын зураг төсөлд өөрчлөлт оруулах, шинээр байгуулагдаж байгаа газруудын тохижилтыг сайжруулах, дандаа нэг янзын болгохгүй байхыг шаардсан. Үүний дараа хийгдсэн барилгын зураг төсөл газрын байр байдал, нуур цөөрөм, даваа гүвээг ашиглан улам тодотгосноор өөр өөрийн гэсэн нүүр царайтай, сонин содон болж билээ.

Эхний арван жилд буюу 1965 оноос хотынхоо төвийг тойруулан Тион Бару, Квийнстаун, Тоа Пейо, Макпийрсон зэрэг газруудаар орон сууцны барилга барьж эхэлсэн. Харин 1975 оноос хойш хотоос зайдуу, хуучин тариан талбай, ферм байсан газарт барих болсон. ОСХХГ-ын ажилтнуудтай нэг удаа ярилцаж байгаад орон сууцны байрны хороолол барихдаа хүүхдүүд нь сургуульдаа явсны дараа гэртээ хоцрох олон тооны эхчүүд, эмэгтэйчүүдийг ажиллуулж болох, байгаль орчинд сөрөг муу нөлөөгүй үйлдвэр байгуулах газарт зориулж талбай үлдээхийг даалгасан. Энэ санаа зөв болох нь тун удалгүй 1971 онд нотлогдож, “Филипс” компанийнхан Тоа Пейо дүүрэгт фабрикаа байгуулж билээ. Үүнээс хойш удалгүй бусад дүүрэгт хог хаягдал гээд байх юмгүй, цэвэр цэмцгэр, компьютер, электроникийн эд зүйл хийдэг “Хьюлет-Паккард”, “Компак”, “Тэксас инструментс”, “Эппл компьютер”, “Моторолла”, “Сигейт”, “Хитачи”, “Айва”, “Мицубиши”, “Сийменс” зэрэг олон компани салбараа байгуулж эхэлсэн. Ингэснээр хажуухандаа оршин суугч эмэгтэйчүүдийг ажиллуулахад зориулсан 150 мянган ажлын байр шинээр буй болсноор манайхны өрхийн орлого хоёр магадгүй гурав дахин өссөн.

Холбоотой мэдээ