“Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөрийг улсын хэмжээнд цогцоор шийдэх, бүтээн байгуулалтын том зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд хууль зүйн, менежмент зохион байгуулалтын, үйл ажиллагаа арга барилын шинэлэг орчин бодлого зохицуулалтын оновчтой хэлбэрийг сонгон шуурхай ажиллах шаардлага нэн тэргүүнд тавигдаж байна.

      Тавигдсан зорилтыг биелүүлэхэд зураг төслийн байгууллагуудын оролцоо, чадвар чухал, үүрэг хариуцлага өндөр байх нь ойлгомжтой.

     Судалгаанаас үзэхэд энэ оны 1-р улиралын байдлаар хот төлөвлөлт, уул уурхай, эрчим хүч, зам гүүр, инженер геологи, инженерийн шугам сүлжээ, бүх төрлийн барилга байгууламжийн зураг төсөл боловсруулах чиглэлээр тусгай зөвшөөрөл бүхий 310 гаруй аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байна. Эдгээр байгууллагын 35 орчим хувь нь барилга байгууламжийн зураг төслийг иж бүрнээр боловсруулах бүрэлдэхүүнтэй болсон байгаа нь чухал үзүүлэлт юм. Ер нь хөгжлийн хандлага үйл ажиллагааны шаардлагаар зураг төслийн байгууллагуудын ихэнх нь иж бүрэн бүрэлдэхүүнтэйгээр ажиллах хандлага давамгайлж байгаа нь харагдаж байна. Мөн түүнчлэн хорших, хамтрах зохион байгуулалтаар ажиллах зэрэг үйл ажиллагааны түншлэлийн уян хатан хэлбэрүүдийг ашиглан томоохон хэмжээний зураг төслийг гүйцэтгэх чадамжаа нэмэгдүүлэх боломжтой юм.

    Мэдээж дотоодын зураг төслийн байгууллагууд нэгдэж нийлээд ч мэдлэг чадвар, туршлага дутагдах техник технологийн нарийн шаардлага, төвөгшилтэй шийдэл бүхий томоохон ажлууд ялангуяа уул уурхай, эрчим хүч, аж үйлдвэрийн чиглэлээр хийгдэх шаардлага гарна. Энэ бол зураг төсөл зохиогчдод бэрхшээл бус харин ч ур чадвар, мэдлэг, туршлагаа нэмэгдүүлэх боломж болгон ашиглаж гадаадын зураг төслийн байгууллагуудтай эхнээс нь хамтран ажиллах бодлого баримталж хэрэгжүүлэх чухал болно.

    Зураг төслийн байгууллагуудын үйл ажиллагаанд анхаарч, засч залруулах ёстой дутагдал бас байгааг хэлэх хэрэгтэй. Энэ нь зураг төслийн архитектур төлөвлөлт, тооцоо техникийн шийдэл, боловсруулалтын чанар стандарт шаардлагын түвшинг төдийлөн хангахгүй байгааг харуулж байна.

Бүтээн байгуулалтанд зарцуулж байгаа хөрөнгө оруулалт үр ашигтай өгөөж өндөртэй байх шаардлага тавигдана. Хөрөнгө оруулалтын үр ашиг нь техник, эдийн засгийн үндэслэл, зураг төслийн төлөвлөлт, техникийн шийдлээс шууд хамаардаг утгаараа нэгдсэн бодлого, боловсруулалтын чанар, өндөр ур чадвар шаарддаг.

    Бүтээн байгуулалтын нөр их ажлын хэрэгжүүлэхэд зураг төсөл зохиогчдын үйл ажиллагаанд хүндрэл учруулж байгаа дараах асуудлуудыг анхааралтай авч үзэн шуурхай шийдвэрлэж өгөхийг яам, агентлагийн удирдлагаас хүсч байна.

1.      Барилга байгууламжийн зураг төсөлд магадлал хийх ажилд ахиц өөрчлөлт огт гарахгүй байна. Энэ үйл ажиллагааг зохицуулж байгаа дүрэм журмууд нь хоорондоо зөрчилтэй, зохион байгуулалт нь чирэгдэлтэй, цаг хугацаа их алдсан захиаглагч, зураг төсөл зохиогчдыг халшраасан төрийн үйлчилгээний хамгийн муу жишиг болж байна. Асуудлыг шийдвэрлэх арга зам, зөрчлийг залруулах шийдлийн талаар саналаа манай холбооноос нэг бус удаа тавьсан хэдий ч байдал хэвээр үргэлжилсээр, тодорхой хариу өгөхгүй байна.

2.      Салбарын шинжлэх ухаан, судалгаа шинжилгээний чиглэлийн ажил сураг алдарч зогсонги байдалд орлоо. Наад зах нь салбарын норм дүрэм, стандартын шинэчлэлийн судалгаа, шинжилгээгүйгээр хийх ямар ч боломжгүй нь ойлгомжтой.

Стандарт, норм нормативын баримт бичгийн боловсруулалтын чанар, цаг үеийн шаардлага хангах түвшин, боловсруулах мэргэжилтнүүдийн нөөц, туршлага үнэхээр хангалтгүй байна. Энэ чиглэлээр тодорхой бодлоготой, бодитой ажил хийхгүй бол бүтээн байгуулалтыг тэргүүлэгч бус хоцрогдлыг тэргүүлэгч салбар болохнээ.

3.      Барилгын зураг төсөл боловсруулах түүнд магадлал хийх, барилгын үе шатны ажилд хяналт тавих, ашиглалтанд оруулах хүрээнд зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх үйл ажиллагаанд тууштай шилжиж, хэрэгжүүлэх, өргөжүүлэх ажлыг эхлүүлмээр байна. Энэ ажил бол хөгжингүй орнуудад өргөн хэрэглэгддэг, төрийн байгууллагын ачаалалыг хөнгөрүүлэх, оролцоог багасгах, төвлөрлийг сааруулж хувийн хэвшил, мэргэжлийн байгууллагын оролцоог нэмэгдүүлэх хариуцлагыг өндөржүүлэх чухал алхам болно. Зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх дүрмийг засгийн газар батлаад жил шахам хугацаа өнгөрч байхад барилгын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага зөвлөхийг бүртгэж эрх олгох журам, дүрмээ ч гаргаагүй байна.

4.      Зураг төслийн салбарт үндсэндээ мэргэжлийн хүний нөөцгүй шахам болсон зарим тодорхой мэргэжлээр богино хугацааны давтан болон мэргэжил эзэшлүүлэх сургалтаар мэргэжилтэнбэлтгэх ажлыг зориуд зохион байгуулмаар байна. Тухайлбал: Хот төлөвлөлтийн, өндөржилт, инженерийн бэлтгэлийн, цэцэрлэгжүүлэлтийн, цэвэрлэх байгууламжийн технологийн, хийн хангамжийн, холбоо мэдээллийн, технологийн, барилга үйлдвэрлэлийн, зохион байгуулалтын, дулааны эх үүсвэр, халаалтын зуухны технологийн гэх мэт мэргэжлээр мэргэжилтэн үндсэндээ байхгүй байна.

5.      Засгийн газраас өнгөрсөн оныг “Бизнесийн орчны шинэтгэл”-ийн жил болгон зарласантай холбогдуулан барилгын салбарын төрийн болон төрийн бус байгууллага, мэргэжлийн холбоодын хамтын ажиллагаанд ахиц дэвшил гарсаныг онцлон тэмдэглэж байна. Цаашдаа ч хамтран ажиллах төдийгүй төрийн байгууллагын тодорхой чиг үүргүүд, тусгай мэргэжил, мэдлэг шаардагдах аж ахуй, бизнесийн шинж чанартай асуудлууд зөвшөөрөл, эрх олгох, дүгнэлт гаргах бүртгэл явуулах үйл ажиллагаануудыг салбарын мэргэжлийн холбоодод үе шаттайгаар шилжүүэх ажлыг хийж мэргэжлийн холбоодыг бэхжүүлэх чадавхжуулах бодлогыг тууштай баримтлан хэрэгжүүлэх.

    

      Энэ бол олон улсын нийтлэг чиг хандлага мөн. Барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа мэргэжлийн 11 холбооны төлөөлөл бүхий нэгдсэн удирдлагын дор, хэлсэн үйл ажиллагааг төвлөрүүлэн зохион байгуулах зорилгоор барилгын салбарын мэргэжлийн холбоодын “Барилгын үндэсний төв”-ийг үүсгэн байгуулж дүрэм үйл ажиллагааны чиглэлээ баталж удирдах зөвлөлөө бүрдүүлж улсын бүртгэлд бүртгүүлэхэд бэлэн болсоныг та бүхэнд дуулгахад таатай байна.