“100 мянган айлын орон сууц” төслийн бүртгэл 27-нд дуусна шүү хэмээн албаны хүмүүс хатуу анхааруулав. Уг төслийн бүртгэл өнгөрсөн даваа гариг буюу энэ сарын 17-ноос эхэлж, ердөө аравхан хоногийн дотор л бүртгээд дуусах гэнэ.

Болж өгвөл, зургаан хувийн хүүтэй зээл, зуун мянган айлын хөтөлбөрийн хүрээнд өөрийн гэсэн өргөө гэртэй болохыг хүссэн хүмүүсийн хувьд албаны хүний анхааруулга хамгийн сонирхолтой мэдээлэл байв. Тиймээс  ч 100 мянган айлын хөтөлбөрийн хүрээнд орон сууцтай болох иргэдийг бүртгэж эхэллээ хэмээн зарим хүмүүс нэлээд эрэл сурал болж багагүй эндүүрсэн гэнэ. Гэхдээ л төслийн хүрээнд ямар нэгэн бүртгэл эхэлж байна гэдэг “100 мянган айлын хөтөлбөр” нэг алхам ч гэлээ урагшилж буйн илрэл хэмээн баярлах хүмүүс цөөнгүй байна лээ.

Энэхүү бүртгэл нь УИХ-аас баталсан “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөрт тусгагдсан 100 мянган айлын орон сууц төслийн хүрээнд баригдах орон сууцны хотхон хорооллын урьдчилсан шалгаруулалтад оролцох барилгын салбарын аж ахуй нэгж, иргэдийг урихад л чиглэгдсэн байж. Өөрөөр хэлбэл, доод хэмжээ нь 447 тэрбумаар яригдаж буй “100 мянган айлын орон сууц” төслийн хүрээнд орон сууцны хотхон, хороолол барихыг хүссэн аж ахуйн нэгжүүдийг шалгаруулах шалгаруулалт болж байгаа юм  байна. Төслийг Зам,тээвэр, барилга, хот байгуулалтын яамны харьяа Газрын харилцаа, барилга, геодези, зураг зүйн газрын 103 тоотод хүлээн авч  байгаа гэсэн шүү.

Ингэхэд, 2008 онд УИХ-аас баталж, тэр үеэс иргэдийн хүсэл, хүлээлтийг дагуулж эхэлсэн “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөр хаана явна вэ. Өнгөрсөн хугацаанд уг төслийг хэрэгжүүлэх талаар монголчууд ямар ажлыг амжуулсан бэ. “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөрийн хүрээнд босох “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрийн 75  мянга нь Улаанбаатар, 25 мянга нь хөдөөд баригдахаар болсон. Улаанбаатарт баригдах 75 мянган айлын орон сууцыг мэдээж дуртай газар шомбойлгочихгүй. Учир нь орон сууцны хотхон, хороолол маягаар босгож, сургууль, цэцэрлэг, үйлчилгээний төв дагалдах байгууламжуудыг нь барих ёстой. Ямар ч бодлогогүйгээр хаа таарсан газраа баахан барилга бариад эхлэхэд ус, дулаан, цахилгаан, машины зогсоол, цаашлаад иргэдийн нийгмийн үйлчилгээний асуудлууд багагүй бэрхшээл дагуулах нь тодорхой. Нийтийн эзэмшлийн зам орон сууцны хаагуур нь орох вэ. Сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг, цагдаагийн байраа хаана барих вэ. Нийт талбайн хэдэн хувьд нь цэцэрлэг, ногоон байгууламж байх ёстой гэх мэтээр төлөвлөлтийг сайн хийхгүйгээр энд тэнд хэсэг бусаг хороолол барьчихвал Улаанбаатар хотыг хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөтэй харшилна гэдгийг ч ажлын хэсгийнхэн анхааруулсан. Хөтөлбөрийн хүрээнд Засгийн газраас шийдвэрлэсний дагуу Радио Телевиз, Яармаг, 14 болон долдугаар хорооллыг орон сууцжуулна. Дээрх хороололуудад босох орон сууцны хотхонуудыг дуртай компаниудаар бариулахгүй талаар уг төслийг хэрэгжүүлж буй аж­­лын хэсгийнхэн нэлээд анхаарал тавьж байгаа юм билээ. Барилгын компаниудыг аравтын системд оруулж, 10 компани нэг групп болон “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрийн хүрээнд босох орон сууцны хороололын барилга угсралтын ажлыг хариуцах гэнэ.
Түүнчлэн аль хороололд хэчнээн орон сууц барих вэ гэдэг асуудлыг холбогдох газрууд нь шийдэж дуусаад байгаа юм байна. Жишээлбэл, Сүхбаатар дүүргийн долдугаар хороололд нийтдээ арван мянган айлын орон сууцыг барина хэмээн зураг төслийг нь хэдийнэ гаргачихаад байгаа ажээ. Хаана, хэчнээн мянган айлын орон сууц барих вэ гэдэг тооцоог зүгээр ч нэг суугаад гаргаагүй гэдгээ Монголын барилгачдын хол­бооны ерөнхийлөгч М.Батбаатар ярьсан. Цахилгаан, дулаан, ундны усны хангамж, инженерийн шугам сүлжээний асуудал зэргийг цогцоор нь харгалзаж үзсэний үндсэн дээр Яармагт 15 мянган айлын орон сууц барих бололтой. “100 мянган айлын орон сууц” төслийн хүрээнд баригдах орон сууцны хотхон хорооллын урьдчилсан шалгаруулалтад одоогоор 90 гаруй компани оролцохоор саналаа ирүүлээд байгаа юм байна.

“Хонх нь дуугарахаар дамар нь таг хоёулаа дуугарахаар лам нь таг” гэдэг шиг барилга барих хөрөнгө мөнгөө шийдчихлээ гэхэд барилгын материалыг хаанаас нийлүүлэх вэ гэдгийг шийдвэрлэх хэрэгтэй болно. “100 мянган айлын орон сууц” төслийн хүрээнд үндэсний үйлдвэрлэлээ сайжруулахаар өнгөрсөн сард хил гаалиар орж ирж буй барилгын тодорхой нэр төрлийн бүтээгдэхүүний татварыг нэмсэн. Татварын нэмэгдэл импортлогчдыг багагүй бухимдуулж байгаа. Энэ нь орон сууцны үнэ өсөх нэг сайхан далим болоод байгаа. Хэдийгээр үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжих нь зөв ч өнөөдрийн хувьд цаг нь болоогүй арга хэмжээ хэмээн дүгнэх хүмүүс ч байна.  Өөрөөр хэлбэл, өнөөдөр нэг ширхэг нь 120 төгрөг байсан хятад тоосго 140 төгрөг болж, харин 150 төгрөг байсан “Эрэл”-ийн тоосго мөн л 20 төгрөгөөр нэмэгдсэн. “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрөө хэрэгжүүлж эхлээгүй байж яаран татвараа нэмэхээс илүүтэй  эхлээд үндэснийхээ үйлдвэрүүдийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх нь оновчтой хувилбар байсныг үгүйсгэхгүй. Түүнчлэн хөтөлбөр хэрэгжээд эхэллээ гэхэд үндэсний үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн барилгын салбарынхаа эрэлт хэрэгцээг гүйцэх үү гэдэг бас нэг асуудал байна. Ус үзээгүй байж хормой шуув гэгчээр юуны туханд хүрэлгүй яаран гаргасан энэ шийдвэр нь иргэдэд ихээхэн халтай байгааг эрх мэдэлтнүүдэд дуулгахад буруудахгүй биз. Учир нь барилгын материалын гаалийн татварыг нэмснээс хойш барилгын материалын үнэ 20 хувиар өссөн гэх судалгаа байна лээ.

Үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжих нэг арга сэдчихлээ гэхэд бас нэг толгой гашилгасан асуудал нь барилга салбарт ажиллах боловсон хүчний хангалт. Өнөөдөр барилгын салбарт ажиллах боловсон хүчний хангалт учир дутагдалтай байгаа. Тиймээс Зам тээвэр, барилга хот байгуулалтын яам, Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн яамтай хамтран Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангийн дэмжлэгээр барилгын салбарт хэрэгтэй 10 мянган боловсон хүчнийг сургасан гэнэ. Цаашид боловсон хүчин сургахад Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас багагүй хөрөнгө зарцуулах бололтой.

Гурван жил дуншсаны эцэст “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөр гараандаа гарахад алхам алхмаар ойртсоор байгаа бололтой.

"Ардын эрх"