Монгол

Орос

Англи

Тайлбар

Арматур

Арматура

Reinforcement, fittings, fixtures

Асгаас шороон

Насыпь

embankment

Асгаас бол шороон байгууламж бөгөөд шороог асгаж овоолох, тараах, дагтаршуулсны үр дүнд бий болно.

Аргууншил

Жесткость

Rigidity

Бетон хольцын цутгагдах чанарыг хөдөлгөөнт чанар, аргууншил гэсэн гол хоёр үзүүлэлтээр тодорхойлно. Аргууншлыг секундээр хэмжинэ.

Барилгын материал

Строительный материал

Construction material

Барилгын материалыг байгалийн ба зохиомол материал гэж 2 ангилна.

Бат бэх

Прочность

Strength

Ачаалал ба үйлчилгээг тэсвэрлэн эвдрэхгүй байх, материал бүтээцийн чанар

Банз

-Зах

-Захлаагүй

-Шалны

Доска

-Горбыль

-Обгонная доска

-Доска пола, половая доска

Board, plate

-Bump, slab, half log

-Board nailed to tutt ends  of timber beams

-Thick plank, floor board

Үйлдвэрлэлийн технологи

Технология строительного производства

Construction process, construction technology

Барьцалдуулагч

Вяжущее вещество

Binder

Бетон

-хольц

-хөнгөн

-царууц

-хүнд

-сүвэрхэг

-зөөгч машин

Бетон

-Бетонная смесь

-Лёгкий бетон

-Силикатный бетон

-Тяжёлый

-Ячеистый

-Бетоновоз

Concrete

-Concrete placer,

-Lightweight concrete

-Lime concrete

-Common/Normall concrete

-Cellular concrete

-Mixer lorry, ready mixtruck, concrete- delivery truck

Цемент, том, жижиг дүүргэгч, усыг хольж зууран гарган авсан, гидратацийн урвалын дүнд үүссэн бүтцээр нь шинж чанар нь тодорхойлогддог материалыг бетон гэнэ. Төрөл бүрийн нэмэлт, утаслаг хэрчдэс зэргийг нэмсэн байж болно.

Бетон хольц нь жигд бүрэн зуурагдаж, налархай шингэн байдалд байж, сонгосон аргаар нягтруулах боломжтой хольц.

Туйлын хуурай үедээ 800кг/м3-аас багагүй, 2000 кг/м3-аас ихгүй нягттай бетоныг хөнгөн бетон гэнэ.

Туйлын хуурай үедээ 2600кг/м3-аас их нягттай бетоныг хүнд бетон гэнэ.

Бетоны анги

Класса бетона

Concrete class

Бетоны бат бэхийг хэмжих үзүүлэлт. Бетоныг шахалтын бат бэхээр нь В1-В60 гэж ангилна.

Бетоны хүйтэн тэсвэрлэлт

Морозостойкость бетона

Frost resistance of concrete

Усанд ханасан бетон олон удаагийн хөлдөлт гэсэлтийг тэсвэрлэн бат бэхээ хадгалах чанарыг бетоны хүйтэн тэсвэрлэлт гэнэ.

Бетоны ус үл нэвтрүүлэлт

Водонепроницаемость бетона

Water tightness of concrete

Ус үл нэвтрүүлэлт гэдэг нь бетоны холбогч ба дүүргэгчийн шинж түүнчлэн уг бетоны сүвэрхэг чанартай уялдах шинж юм.

Бетоныг арчлах

Уход за бетоном, бетона, выдерживание бетона

Cure, curing

Боржин

Гранит

Granit

Будаг

Краска

Color, dye, point

Будагч бодис

Краситель

Dye, colo(u)rant

Бэхжилт (хатууралт)

-бетоны

Твердение

-Твердение бетона

Hardening, solidifying

-Hardening of concrete, concreting

Хатуу төлөвт шилжин тодорхой бат бэхтэй болсон бетоныг бэхэжсэн бетон гэнэ.

Галд тэсвэрлэлт

-тэсвэртэй материал

-тэсвэртэй тоосго

Огнестойкость

-Огнеупорный материал

-Огнеупорный кирпич

Fire- resistance

-Refractory

-Firebrick, refractory brick

Галд тэсвэртэй тоосгыг уурын зуух, халаалтын тогоо, утааны яндан өрөхөд өргөн ашиглана.

Ган арматур

Стальная арматура

Steel reinforcement

Гөлмөн төмөр

Кровельная сталь

Roofing steel sheets

Гөлтгөнө (гипс)

-барилгын

Гипс

-Строительный гипс

Gypsum, plaster, alabaster, building plaster, gypsum

Байгалийн 2 молекулт гөлтгөний чулууг шатааж тээрэмдээд барилгын гөлтгөнө гаргаж авдаг.

Гуалин

Бревно

Log, block, rafter, saw log

Дайрга

Щебень

Crushed stone

Уулын чулуулгмйг механик аргаар буталж бэлтгэх үйрмэг материалыг дайрга гэнэ.

Дүнз

Сруб

Squared timber, restangular, timber log

Гуалинг зохих хэмжээгээр тайрч дүнз болгоно.

Дүүргэгч

-хайрган

-бетоны

Заполнитель

-Гравийный заполнитель

-Заполнитель (для) бетона

Aggregate, filler, gritter

-Gravel aggregate

-(Concrete) aggregate

Бетонд зориулсан байгалийн, зохиомол гаралтай болон дахин боловсруулсан ширхэглэг эрдэс материалыг дүүргэгч гэнэ.

Дүүргэгчийн бат бэх

Прочность заполнителья

Aggregate strength

Бетоны анги ба зуурмагийн маркаас хамааруулан элс хайрганы бат бэхийг сонгож хэрэглэнэ.

Дүүргэгчийн тоос шорооны хоьц

Пылевидные примеси заполнителья

Dust-like aggregate

Элс, хайрга, дайрганы ширхгийн гадаргыг бүрхэж тогтсон тоос нь дүүргэгчийн цементтэй барьцалдахыг мэдэгдэхүйц бууруулдаг.

Дэвсгэр будаг

Огрунтовка

Priming, prime coat application

Зутан

Шликер

Slip, slick

Зуурмаг

Раствор

Solution

Бүх төрлийн өрөг шавардлагын ажилд зуурмаг хэрэглэдэг. Зуурмагийн гол үзүүлэлт нь түүний нэр төрөл, бат бэхийн марк, өтгөн шингэн юм.

Зүсмэл (модон) материал

Пиломатериал, деловая древесина

Lumber, timber, sawntimber, boards

Зэврэлт тэсвэрлэлт

Коррозионная стойкость

Corrosion resistance

Идэгдлийн эсрэг

Антикоррозийный

Anticorrosive

Конусын суулт

Осадка конуса

Бетон хольцыг стандатын конусан бортгонд хийж зохих горимоор нягтруулсны дараа конусыг эгц сугалж авахад бетон конус доош сууна. Үүнийг төмөр конустай жишсэнээр суусан хэмжээг см-ээр илэрхийлснийг хөдөлгөөнт чанар гэнэ.

Маажин (олиф)

Олиф

Dring oil, boiled oil, linsced oil

Ургамлын тосыг буцалгаж нэрэх замаар үйлдвэрлэж гарган авсан материал

Марк

Марка

Brand, grade, sort, mark(ing), stamp, quality, dot

Бетоны марк гэдэг нь 15х15х15 см хэмжээтэй сорьц шоонуудын шахалтын бат бэхийн дундажийг кгх/см2-аар илэрхийлсэн нормчилсон үзүүлэлт юм.

Модон

-дүнз

Деревянный

-Деревянный брус

Wooden

-Wooden squared timber

Мод наамал

Клеёная древесина

Laminated wood

Нэвчилт

Инфильтрация

Infiltration

Нягтруулалт

Уплотнение

Compaction

Өнгөлгөөний (нүүрэлгээний) тоосго

Лицевой кирпич

Facing/face brick

Барилгын гадна болон дотор талын өнгөлгөө, гоёлын шаардлагаар үйлдвэрлэх бөгөөд хэдэн төрлийн өнгө гаргаж хэвлэж болно.

Савх банз (бранк)

Дранка

Laths

Сайрга (сайр чулуу)

Галька, галечник

Flint, pebele, shingle

Суурийн гулдмай

Фундаментный блок

Foundation block

Суурийн гулдмайг зоорийн хана өрөх буюу ул сууриас газрын түвшин дээр гартал шугаман суурь өрөхөд хэрэглэнэ.

Суурийн дэр

Подушка фундамента

Foundation pad, lower footing offset

Суурийн ул

Подошва фундамента

Foundation bed

Барилгын бүх жин бусад ачааллыг сууринд дамжуулах, суурийн хамгийн доод талын угсармал эдлэлийг ул гулдмай гэнэ:

Сүвэрхэг бетон

Ячеистый бетон

 Cellular concrete

Тоосго

-галд тэсвэртэй

-цул тоосго

Кирпич

-Огнеупорный кирпич

-Полнотелый кирпич

Brick

-Refractory brick, firebrick

-Solid brick

Шаврыг зуурч тэгш өнцөгт хэлбэрээр хэвлэж хатаагаад 950-1050С-ийн халуунд шатааж ердийн улаан тоосгыг гаргаж авдаг. Тоосгыг нойтон буюу хагас хуурай аргаар үйлдвэрлэнэ.

Тосон будаг

Масляная краска

oil-paint

Цэвэр маажинд хуурай будаг хольж найруулан төрөл бүрийн өнгөтэй тосон будаг гаргаж авна.

Төмөр

Железо

Iron

Төмөр бетон

Железобетон

Reinforced concrete iron

Төмөр утас

Проволока

Wine

Труба (яндан хоолой)

Труба

Pipe, cilvert, chute, conduit, conduit pipe

Туйван (шилбэ)

Стержень

Rod, bar

Урсамтгай чанар

Текучесть

Liquidity, fluidity accuracy

Уян налархай

-(туян) чанар

Пластичный

-Гибкость

Plastic

-Flexibility, slenderness, slenderness ratio

Уян налархай нь биет эсвэл материалын шинж чанар бөгөөд хүчний нөлөөнд автахаараа хэлбэрээ өөрчлөх ба хүчний нөлөө байхгүй болонгуут буцаж анхны байдалдаа орохыг хэлнэ. 

Хавтанцар

-керамик

-өнгөлгөөний

-өнгөлгөөний зүймэл

Плитка

-Керамическая плитка

-Облицовочная

-Ковровая плитка

Tile, thin slab, plate

-Ceramic tile

-Facing tile

-Mosaic tile

Хадаас

Гвоздь

Nail

Хайрга

Гравий

Gravel

Уулын чулуулгийн бутралын үр дүнд бий болсон жижиг чулуу юм.

Халуунд тэсвэртэй бетон

Жаростойкий бетон

Heat resistant concrete

Харимхай чанар

упругость

Elasticity, resilience, recoverability

Хатаагуур

Сушилка (хатаалга)

Drier, dryer, drying-room

Хатуулаг

Твердость

Hardness

Холбогч бодис

-материал

Вяжущее вещество

-Вяжущий материал

Binder

-Binder, binding material

Ус болон давсны уусмалтай холиход зуурмаг хэлбэртэй болж тодорхой хугацаанд хатуурч чулуу маягийн биет үүсгэх зохиомол  гаралтай нунтаг материалыг хэлнэ.

Хольц

Примесь, тесто

Admixture, additive

Холигч (зуурагч)

Смеситель

Mixer, mixing machine/tank, blender

Хөөсөнцөр

Пенопласт

Plastic foam, foamed plastic

Хөөлт

Набухание

Swelling

Цагаан будаг

Белила

white

Царууц бетон

-тоосго

Силикатный бетон

Силикатный кирпич

Lime concrete

Silicate brick

Тоогоны түүхий эд дээр элс шохой хольж өндөр даралтад уураар бэхжүүлэх замаар гаргшаж авна.

Цемент

-зарцуулалт

-зөөгч

Цемент

Расход цемента

Цементовоз

Cement

Cement content

Cement lorry (truck)

Усаар зуурахад лагшим үүсгэн гидратацийн урвалын үр дүнд барьцалдан бэхэждэг, бэхжсэний дараа усан дотор ч бат бэх, тогтвортой байдлаа хадгалдаг нарийн нунтагласан органик бус материалыг цемент гэнэ.

Цийдмэг (эмульс)

Эмульсия

Emulsion

Чулуут бетон

бутобетон

Rubble concrete

Шаарга (шлак)

Шлак

Slag, ash, cinder, clinker, dross

Чулуун нүүрсний шатсан шаарыг бетонд дүүргэгч болгон хэрэглэдэг.

Шаваас (мастик)

Мастика

Paste, mastic

Төрөл бүрийн будаг хийхэд гадаргууг шаваасаар сайтар тэгшилсэн байх ёстой.

Шавар

Глина

Clay

Шавардлага

Штукатурка

Solid plaster, applied plaster, plaster(ing)

Шахалт (шахагдалт)

-жигд

Сжатие

-Равномерное сжатие

Compression

-Uniform compression

Шилэн блок

-хөвөн

Стеклоблок

-Стекловата

Glass block

-Fibrous glass

Шохой

-агаарт бэхжих

- нунтаг

-тунгаагаагүй (түүхий)

-усанд бэхжих

-цэвэр

Известь, мел

-Воздушная известь

-Известь-кипелька

-Негашёная известь

-Гидравлическая известь

-Жирная известь

Lime, chalk,whiting,

whiting wash,

-Common lime, air-slaked/air hardening lime quicklime

-Quicklime

-Burned/burnt/ free/unslaked lime, quicklime

-hydrated lime

-Hydraulic lime

-fat/rich lime

Шохойн чулууг 1100С-д шатаажтүүхий шохой гаргаж авна. Шатаалтын үр дүнд гарсан унтраагаагүй шохойг бүхлээр нь буюу нунтаглаж хэрэглэнэ. Бүхэл шохойг найруулах усны хэмжээг өөрчлөх замаар нунтаг, лагшим, шохойн цийдэм болтол нь унтраах ажиллагааг үйлдэнэ.

Элс

-бутархай (үйрмэг)

-голын

-кварцын

Песок

-Сыпучий песок

-Речной песок

-Кварцевый

-Sand

loose/shifting sand

-River sand

-quartz/silica sand

Уулын чулуулгийн бутарч эвдэрсний үр дүнд бий болсон маш нарийн ширхэгтэй үйрмэг чулуулаг юм.Элсний ширхгийн хэмжээ 0,15-5мм байх бөгөөд уулын, хээрийн голын, нуурын элс гэх мэт олон төрөлтэй.

Эмульс (цийдмэг)

эмульсия

emulsion

Эрдэс хөвөн

Минеральная вата

Mineral wool

Ээдэмцэр цавуу

Казеиновый клей

Casein glue

Ялуу

Перемычка

Lintel /beam/

Яндан хоолой (труба)

Труба

Pipe, culvert chute, conduit, conduit pipe, duct, spout, tube