Сүүлийн жилүүдэд иргэний зориулалттай барилгын шалыг паркетаар өнгөлөх нь түгээмэл  болж байгаа нь түүний цэвэр үзэмжтэй байдал, эдэлгээ даах бат бэх чадвар, зөөлөн дулаан шинж чанартай холбоотой. 

Орон сууцны өндөр чийгшилтэй ариун цэврийн өрөөнөөс бусад бүх өрөөний шалыг паркетаар өнгөлөхөд тохиромжтой. Өндөр чанартай шалны хучилтыг худалдан авснаар түүнийг зөв суурилуулж, ашиглах зөвлөмжийг сайн дагаж мөрдвөл хангалттай удаан эдэлгээтэй болдог. 

Мэргэжлийн хүнээр паркет шахах ажлаа хийлгэж болох боловч ажил гүйцэтгэлийн үнэлгээ нь өндөр тул өөрийн ур чадвар, хичээнгүй байдлаа ашиглаад энгийн паркетыг өөрийн гараар суурилуулж мөнгөө хэмнэж болох юм. Энэ нь тийм ч хэцүү ажил биш бөгөөд бэлтгэл ажлаа сайн хангаад цахимаар паркет шахаж байгаа бичлэг үзэх, ном сэтгүүлээс зөвлөгөө зааврыг унших мэргэжлийн хүмүүсээс зөвлөгөө авч дагаж хийх боломжтой юм.

Паркетан  шал нь энгийн, хулсан, модон, ламинатан, РVC гэх мэт олон янз байдаг. Энгийн паркетны түүхий эд нь хаягдал цаасыг шахаж өнгөлж хийсэн байдаг. Үнийн хувьд хямд ч эдэлгээ муу, дуу чимээ тусгаарлах чадвар муу, тэр бүр чанарын шаардлага хангаж чаддагүй. Хэрэглээний явцад зай гарах, өнгө нь хуурах, ус чийгэнд хэлбэр нь амархан алдагддаг.

Хулсан паркетан шал нь түүхий эд болох хулсыг шахаж хийсэн лакан өнгөлгөөтэй , үнийн хувьд өндөр, чанар сайтай гэж үздэг. Гэвч хүнд юм унагах зэрэгт цууралт  өгдөг. Эмнэлэг, оффис,  дэлгүүр зэрэг олон нийтийн газруудад тохиромжгүй. Харин хувийн хаус, орон сууцны шаланд шахаж суулгахад илүү тохиромжтой.

Модон паркетыг удаан эдэлгээ, элэгдэлд тэсвэртэй байдал, толбо тогтох эсэх эсвэл чийгшилд тэсвэртэй байдал, хүний эрүүл мэнд болон хүрээлэн байгаа орчны нөлөөлөл гэх мэт янз бүрийн шалгуураар үнэлдэг. Модон паркетыг суурилуулахдаа зүсэж шалан дээр наадаг. Модон паркет нь маш загварлаг харагддаг мөн удаан эдэлгээтэй хэдий ч ур чадвар бүхий мэргэжлийн хүмүүс л суурилуулах боломжтойн зэрэгцээ маш үнэтэй байдаг. Нөгөөтэйгүүр, гэмтсэн тохиолдолд зүлгүүр, лак ашиглан дахин шинэ юм шиг харагдахаар сэргээн засварлаж болдог байна.

Ламинатан шал нь 4 үе давхаргаас бүрддэг бөгөөд үндсэн материал нь цэвэр модны үртэс юм. Ламинатан шал нь хямд төсөр зардлаар амьдрах, ажиллах орон зайгаа загварлаг сайхан харагдуулахыг хүсч буй хүмүүст зориулсан гайхалтай шийдэл бөгөөд ашиглах болон суурилуулахад хялбар, хямд үнэтэй тул оффис, орон сууцанд хамгийн түгээмэл хэрэглэгддэг шийдлүүдийн нэг юм. Ламинатан паркет нь янз бүрийн өнгө, хээтэйгээр хэвлэсэн маш бат бөх зузаан цаасыг хамгаалалтын хальс буюу плёнкоор бүрж, уг цаасаа үндсэн материал болох өндөр нягт бүхий хавтан дээрээ давирхайгаар нааж, хамгийн доод талд нь тэнцвэржүүлэгч давхаргыг нааж өгсөн байдаг.

PVC паркетан шал нь орчин үеийн  шинэ технологиор үйлдвэрлэгдсэн, цэвэрлэхэд хялбар, хүний эрүүл мэндэд хор нөлөөгүй,чийг болон усанд хэлбэрээ алдахгүй,өнгө үзэмж сайн зэрэг олон давуу талтай. Орон сууц оффис, дэлгүүр, үйлчилгээний зэрэг бүхий л газруудад тохиромжтой.

Паркетны урт нь 80см-120 см, өргөн 15- 20 см, зузаан 6-12мм, дан болон давхар түгжээтэй байна.

Паркетан шал шахах ажлын дараалал:

1. Бэлтгэл ажил

Паркетан шалыг янз бүрийн дэвсгэр гадаргуу дээр байрлуулж болно. Үүнд: бетон, банзан эсвэл фанеран шал, тэр ч байтугай керамик хавтангаар бүрсэн хуучин шалыг ч хүртэл өнгөлж болно. Хамгийн гол нь паркетан шал шахах суурь гадаргуу нь маш тэгш, хотгор гүдгэргүй, чийггүй хуурай, хөдөлгөөнгүй, зай завсаргүй байх шаардлагатай.

Паркетан хавтанг чанартай шахах, удаан эдэлгээтэй болгоход бэлтгэл ажил маш чухал бөгөөд шал ямар материалаар хийгдсэн, хуучин уу, шинэ үү гэдгээс хамаарч бэлтгэл ажлууд нь өөр өөр байна. Үүнд:

2. Зөөлөвч дэвсэх

Паркетан шалны доор, ялангуяа бетон шалан дээр зөөлөвч дэвсэх хэрэгтэй. Зөөлөвчийн зориулалтаар ихэвчлэн хуйлмал хөөсөн полиэтилен, шахмал полистиролын нимгэн хуудсыг ашигладаг ба энэ нь шалны бага зэрэг өө сэвийг дарахаас гадна дулаалгын үүрэг гүйцэтгэнэ. Хуучин хивс хивсэнцэр, түүнчлэн хулдаасыг зөөлөвч болгон ашиглаж болохгүй, учир нь эдгээр материал нь паркетыг хөдөлгөөнд оруулна, чийг хуримтлах муу нөлөөтэй. 

Шалны зөөлөвчийг дэвсэхдээ ам зөрүүлгийг зөрүүлгийнх нь хэмжээнд зай завсаргүй, хана руу 10 см цоройлгон паркетан шал шахах чиглэлийн дагуу дэвсэнэ. Паркетан шал шахах чиглэлийг цонхны дагуу сонгон авах хэрэгтэй.

3. Паркетан шал шахах

1. Хүйтний улиралд паркетаа худалдан авсан бол шаллахаас өмнө өрөө тасалгаандаа 48 цагаас доошгүй хугацаанд хурааж тавина. Шаллах өрөөний агаарын температур 18 -24 градус, чийгшил нь 40-60% байна.
2. Паркетаа суурилуулахаас өмнө өрөө тасалгааныхаа урт өргөнийг хэмжиж, нэг эгнээнд хэдэн ширхэг орох, ямар хэмжээтэй зүсвэр хийхийг төлөвлөж ойролцоо схем зураг хийх хэрэгтэй. Нэг эгнээнд орох зүсвэр хамгийн багадаа 500 мм урттай байх ёстой.
3. Паркетан шал шахахдаа эгнээний зөрүүлгийг ½, ⅓ -ээр тооцох нь зүйтэй. Паркетан шалны залгаас зөрүүлэг нь нэг шугаманд жигд байх нь чухал. Шал шахах өрөөний уртад паркет шахах чиглэлд хэдэн ширхэг паркет залгагдах, төгсгөлд нь ямар зай үлдэж буйг тооцоолж паркетны зөрүүлгийг сонгох нь зүйтэй.
4. Эхний паркетан хавтанг булангаас эхлэн эгнээгээр шахахдаа хананаас 10-15мм зай үлдээж хана паркетны завсар үе тутамд ивүүрэг хийж шахах хэрэгтэй. Дараа нь эхний эгнээний хоёр дахь хавтанг тавихдаа залгах түгжээний тусламжтай эхнийхэд бэхлэнэ. Эхний эгнээний  хавтанг уртаар нь тавьсны дараа хананаас хавтангийн төгсгөл хүртэлх уртыг хэмжилт хийж, түүний дагуу зүсвэр хийж байрлуулахдаа эвүүрэг хийх зайг тооцох хэрэгтэй. Эхний эгнээг дуусгасны дараа зүсэгдсэн хавтангийн үлдэгдэл хэсэг нь ихэвчлэн хоёр дахь эгнээний эхэнд тавигддаг. Хоёр дахь эгнээний хавтан нь эхний эгнээний хавтангийн урт талын дагуу түгжээнд  холбох маягаар хавтангуудыг эгнээгээр байрлуулна.

5. Паркетны булан ирмэгийг гэмтсэн эсэхийг сайтар шалгах, ховилд нь цохиж оруулахдаа паркетны өнгөн хэсэг гэмтсэн эсэхийг тухай бүрд нь үзэж шалгаж явах нь дахин паркет хуулах, хугацаа алдах, чанаргүй гүйцэтгэлээс урьдчилан сэргийлнэ.
6. Шалыг сайтар цэвэрлэж явах хэрэгтэй. Паркетан дор тоос шороо, хатуу биет орсон тохиолдолд паркетны завсраар тоос пүргэх, паркет хөдөлгөөнтэй бол гажих, зай завсар гарах, дуугарах доголдол үүсдэг.
7. Паркетыг хаалган дээр таслах бол ам дарагч хийнэ. Ер нь паркет шахахдаа өрөөнөөс өрөөнд шилжүүлэн хаалгаар таслахгүй үргэлжлүүлэн шахвал цэвэр үзэмжтэй болно. Шалнаас гарсан сантехникийн труба, хоолойны хэсгийг паркетаа сайтар хэмжиж зүсвэр, нөхөөс хийж тааруулах нь цэвэр үзэмжтэй болдог.

4. Шалны хөвөө /плинтус/ угсрах

Паркетан шалаа шахаж дууссаны дараа цэвэрлэгээ хийж, шалны хөвөө /плинтус/-ыг өөрийнх нь холбох хэрэгслүүд болох тогтоогч, дотор гадна булан, төгсгөвч, залгаа хэрэглэн цэвэр үзэмжтэй хийж гүйцэтгэх хэрэгтэй. Хийхээс өмнө паркет хана хоёрын завсар дахь тоос шороог цэвэрлээд паркет түгжээндээ бүрэн гүйцэд орсныг шалгана. Плинтусын тогтоогчийг 40-50 см зайтай хийх бөгөөд түүний ховилын түвшинд тэлэгчтэй шрупээр хананд тогтооно. Хэрэв нуухтай плинтус байвал плинтусыг төслийн байранд байрлуулан аль болох хананаас хөндийрөөгүй цэгүүдэд тэлэгчтэй шрупээр тогтоож, дараагийн плинтусыг залган шрупдэнэ. Булан тохой, залгаанд ойрхон тогтоогч хийвэл хана плинтус хоёрын хоорондох зай завсар багасах талтай. Мөн эхлэл болон төгсгөл хэсэгт 50 мм-ийн зайд түгжээг байрлуулна.

Плинтус тогтоогчийг хананд 40-50 см зайтай тогтооно.

5.  Цэвэрлэгээ, арчилгаа хийх

Шалны ажил дууссаны дараа цэвэрлэгээг маш сайн хийх ёстой ба чийгтэй үртсээр үлдэгдэл хог шороо, тоосноос цэвэрлэнэ. Хэт нойтон цэвэрлэгээ хийж болохгүй, чийгтэй даавуугаар арчих, шаардлагатай гэж үзвэл паркет өнгөлөгчөөр арчиж цэвэрлэнэ.  Нойтон цэвэрлэгээ хийхээс өмнө тоос шороо, хогийг паркетаас зайлуулах нь чухал ба  ердийн тоос сорогч, шүүрийг ашиглан цэвэр байдлыг хадгалах боломжтой. Өрөөг шаллаж дууссанаас хойш өрөөг чийгтэй, удаан хугацаагаар агаар салхи оруулахгүй цоожтой байлгах нь паркет овойх, гажих нөхцөлийг бүрдүүлдэг. Шинээр тавьсан паркетан дээр тодорхой үйл ажиллагааны дүрмийг дагаж мөрдөх нь чухал юм.

●    3-4 хоногийн турш ашиглахгүй байх, дээгүүр нь алхахгүй байх.

● Эхний хэдэн долоо хоногт бага ачаалалтай байлгах: үсрэх, гүйх, хүнд зүйлийг зөөж болохгүй.

●  Тавилга угсрахад  шалан дээр хамгаалах дэвсгэр жишээлбэл картон дэвсэх хэрэгтэй.

●     Эхний хоёр долоо хоногт  нойтон цэвэрлэгээ, зүлгүүр хийж болохгүй.

●  Өрөөн доторх чийгшил 50-60% байх ёстой: чийгшил ихтэй үед мод нь хөөж хатдаг. Үүний үр дүнд хагарал гарч ирдэг бөгөөд энэ нь шороогоор дүүрч, цэвэр үзэмжтэй байдлыг алдагдуулна.

●  Паркетыг зурааснаас хамгаалах нь чухал юм. Энэ зорилгоор эсгий наалтыг тавилгын хөлөнд мөн байнга хөдөлдөг сандал дээр ашиглаж болно. Хэрэв өрөөнд компьютерийн сандал байгаа бол та тунгалаг резинэн дэвсгэр ашиглаж болно

●  Хүнд эсвэл хурц зүйлүүдийг шалан дээр буулгахаас зайлсхийх хэрэгтэй, тэдгээр нь гадаргуу дээр мэдэгдэхүйц зураас үлдээх боломжтой.

●      Та гудамжинд өмссөн гуталтай, ялангуяа өндөр өсгийтэй гутал өмсөж паркетан шалан дээр явж болохгүй.

 Орчуулсан: С.Тунгалаг